Streszczenie: Przedmowa; Część 1. Problemy teoretyczne pedagogiki specjalnej: Rozdział 1. Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej; Rozdział 2. Pedagogika specjalna a pedagogika ogólna; Rozdział 3. Pedagogika specjalna a nauki z jej pogranicza; Rozdział 4. Przedmiot pedagogiki specjalnej; Rozdział 5. Systematyka w pedagogice specjalnej; Rozdział 6. Cele pedagogiki specjalnej; Rozdział 7. Rozpoznanie upośledzenia i dobór dzieci upośledzonych do placówek psecjalnych; Rozdział 8. Pojęcie i zasady rewalidacji; Rozdział 9. Ortodydaktyka, jej cele i zasady; Rozdział 10. Pedagogika specjalna w aspekcie historycznym; Rozdział 11. Współczesne czynniki determinujące rozwój pedagogiki specjalnej; Rozdział 12. Ukierunkowanie pedagogiki specjalnej przez współczesną naukę; Rozdział 13. Współczesne poglądy na treść i zakres pedagogiki specjalnej; Część 2. Szkolnictwo specjalne: Rozdział 14. Szkoła specjalna; Rozdział 15. Rozwój szkół specjalnych w Polsce; Rozdział 16. Stan obecny i tendencje rozwojowe szkolnictwa specjalnego; Rozdział 17. Kształcenie kadr dla szkolnictw specjalnego; Rozdział 18. Szkolnictwo specjalne w krajach europejskich; Część 3. Pedagogika specjalna szczegółowa: Rozdział 19. Oligofrenopedagogika; Rozdział 20. Pedagogika resocjalizacyjna; Rozdział 21. Pedagogika terapeutyczna; Rozdział 22. Surdopedagogika; Rozdział 23. Tyflopedagogika; Rozdział 24. Dziecko z zaburzeniami rozwojowymi; Słownik wybranych terminów

Streszczenie: Wspomnienie o prof. dr hab. Aleksandrze Hulku; Wstęp; Część I. Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej: Rozdział 1. Wybrane zagadnienia z podstaw pedagogiki specjalnej; 1. Wstęp do przedmiotu pedagogika specjalna; 2. Pedagogika specjalna i jej miejsce w systemie nauk; 3. Przedmiot pedagogiki specjalnej; 4. Podmiotowość jednostki niepełnosprawnej; 5. Systematyka w pedagogice specjalnej; 6. Cele i zadania pedagogiki specjlanje; Rozdział 2. Pedagogika specjalna i jej składniki formalne; 1. Współczesne tendencje w rewalidacji osób niepełnosprawnych; 2. Ortodydaktyka, jej cele i zasady; 3. Pojęcie i zasady procesu rewalidacji; 4. Poglądy na kształcenei specjalne; Rozdział 3. Kształcenie specjalne; 1. Szkoła specjalna, jej cele i zadania; 2. Przedszkola specjalne; 3. Szkoły podstawowe specjalne w Polsce; 4. Szkolnictwo średnie zawodowe - specjalne; 5. Specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze; 6. Szkolnictwo specjalne w ocenie Komitetu Ekspertów; Rozdział 4. Diagnoza i poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne; 1. Orzecznictwo w procesie rehabilitacji; 2. Poradnictwo wychowawczo-zawodowe i rehabilitacyjne; 3. Współpraca szkoły specjalnej z rodzicami; 4. Rola organizacji społecznych i pozarządowych w rewalidacji; Rozdział 5. Pedagogika specjalna szczegółowa; 1. Organizm człowieka i jego funkcje; 2. Oligofrenopedagogika; 3. Tyflopedagogika; 4. Surdopedagogika; 5. Pedagogika terapeutyczna; 6. Pedagogika resocjalizacyjna; 7. Inne utrudnienia rozwojowe; Część II. Podstawowe tezy wykładów i konwersatoriów: Rozdział 6. Wprowadzenie do przedmiotu pedagogika specjalna; 1. Pojęcia, przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej; 2. Glówne problemy pedagogiki specjalnej; 3. Podstawowe systemy i kierunki w pedagogice specalnej; 4. Teoretyczne podstawy specjalnych oddziaływań wychowawczych; 5. Integracyjna koncepcja wychowania specjalnego; Rozdział 7. Tezy do samodzielnego studiowania wybranej problematyki pedagogiki specjalnej; 1. Teoretyczne podstawy wychowania specjalnego; 2. Charakterystyka odchyleń od norm rozwoju; 3. Proces rewalidacji, jego struktura i dynamika; 4. Zadania i funkcje szkolnictwa specjalnego; Bloki kontrolno-syntetyzujące ( pytania i zadania kontrolne - dodatkowe ); Program nauczania pedagogiki specjalnej; Tematyka zajęć dydaktycznych; Zestaw filmów do wykładów i konwersatoriów; Zestaw literatury; Słownik terminologii specjalistycznej; Aneks ( 1. Zalecenie Nr R (92)6 Komitetu Ministrów Spraw Socjalnych Rady Europy w sprawie spójnej polityki wobec osób niepełnosprawnych z dnia 9 kwietnia 1992 r. [ fragmenty ]; 2. Zarządzenie Nr 29 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 4 października 1993 r. w sprawie zasad organizowania opeki nad uczniami niepełnosprawnymi, ich kształcenia w ogólnodostępnych i integracyjnych publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz organizacji kształcenia specjalnego; 3. Zarządzenie Nr 15 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 1993 w sprawie zasad udzielania uczniom pomocy psychologicznej i pedagogicznej; 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 czerwca 1993 r. w sprawie organizacji i zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz innych publicznych poradni specjalistycznych; 5. Wykaz naważniejszych dokumentów dotyczących dzieci i młodzieży niepełnosprawnej; 6. Wykaz naważniejszych aktów prawnych dotyczących rehabilitacji zawodowej; 7. Międzyanrodowy alfabet palcowy zatwierdzony przez Światową Federację Głuchych; 8. Amerykański alfabet palcowy; 9. Rosyjski alabet palcowy; 10. Angielski alfabet palcowy

Streszczenie: Wspomnienie o prof. dr hab. Aleksandrze Hulku; Wstęp; Część I. Wprowadzenie do pedagogiki specjalnej: Rozdział 1. Wybrane zagadnienia z podstaw pedagogiki specjalnej; 1. Wstęp do przedmiotu pedagogika specjalna; 2. Pedagogika specjalna i jej miejsce w systemie nauk; 3. Przedmiot pedagogiki specjalnej; 4. Podmiotowość jednostki niepełnosprawnej; 5. Systematyka w pedagogice specjalnej; 6. Cele i zadania pedagogiki specjlanje; Rozdział 2. Pedagogika specjalna i jej składniki formalne; 1. Współczesne tendencje w rewalidacji osób niepełnosprawnych; 2. Ortodydaktyka, jej cele i zasady; 3. Pojęcie i zasady procesu rewalidacji; 4. Poglądy na kształcenei specjalne; Rozdział 3. Kształcenie specjalne; 1. Szkoła specjalna, jej cele i zadania; 2. Przedszkola specjalne; 3. Szkoły podstawowe specjalne w Polsce; 4. Szkolnictwo średnie zawodowe - specjalne; 5. Specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze; 6. Szkolnictwo specjalne w ocenie Komitetu Ekspertów; Rozdział 4. Diagnoza i poradnictwo psychologiczno-pedagogiczne; 1. Orzecznictwo w procesie rehabilitacji; 2. Poradnictwo wychowawczo-zawodowe i rehabilitacyjne; 3. Współpraca szkoły specjalnej z rodzicami; 4. Rola organizacji społecznych i pozarządowych w rewalidacji; Rozdział 5. Pedagogika specjalna szczegółowa; 1. Organizm człowieka i jego funkcje; 2. Oligofrenopedagogika; 3. Tyflopedagogika; 4. Surdopedagogika; 5. Pedagogika terapeutyczna; 6. Pedagogika resocjalizacyjna; 7. Inne utrudnienia rozwojowe; Część II. Podstawowe tezy wykładów i konwersatoriów: Rozdział 6. Wprowadzenie do przedmiotu pedagogika specjalna; 1. Pojęcia, przedmiot i zakres pedagogiki specjalnej; 2. Glówne problemy pedagogiki specjalnej; 3. Podstawowe systemy i kierunki w pedagogice specalnej; 4. Teoretyczne podstawy specjalnych oddziaływań wychowawczych; 5. Integracyjna koncepcja wychowania specjalnego; Rozdział 7. Tezy do samodzielnego studiowania wybranej problematyki pedagogiki specjalnej; 1. Teoretyczne podstawy wychowania specjalnego; 2. Charakterystyka odchyleń od norm rozwoju; 3. Proces rewalidacji, jego struktura i dynamika; 4. Zadania i funkcje szkolnictwa specjalnego; Bloki kontrolno-syntetyzujące ( pytania i zadania kontrolne - dodatkowe ); Program nauczania pedagogiki specjalnej; Tematyka zajęć dydaktycznych; Zestaw filmów do wykładów i konwersatoriów; Zestaw literatury; Słownik terminologii specjalistycznej; Aneks ( 1. Zalecenie Nr R (92)6 Komitetu Ministrów Spraw Socjalnych Rady Europy w sprawie spójnej polityki wobec osób niepełnosprawnych z dnia 9 kwietnia 1992 r. [ fragmenty ]; 2. Zarządzenie Nr 29 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 4 października 1993 r. w sprawie zasad organizowania opeki nad uczniami niepełnosprawnymi, ich kształcenia w ogólnodostępnych i integracyjnych publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach oraz organizacji kształcenia specjalnego; 3. Zarządzenie Nr 15 Ministra Edukacji Narodowej z dnia 25 maja 1993 w sprawie zasad udzielania uczniom pomocy psychologicznej i pedagogicznej; 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 czerwca 1993 r. w sprawie organizacji i zasad działania publicznych poradni psychologiczno-pedagogicznych oraz innych publicznych poradni specjalistycznych; 5. Wykaz naważniejszych dokumentów dotyczących dzieci i młodzieży niepełnosprawnej; 6. Wykaz naważniejszych aktów prawnych dotyczących rehabilitacji zawodowej; 7. Międzyanrodowy alfabet palcowy zatwierdzony przez Światową Federację Głuchych; 8. Amerykański alfabet palcowy; 9. Rosyjski alabet palcowy; 10. Angielski alfabet palcowy

Streszczenie: [ Wyd. 1, 1997 r. ]: Wstęp; Informacja o autorach; Część 1. Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauk ( Władysław Dykcik ): 1. Podstawowe pojęcia - pedagogika specjalna, norma, normalność, niepełnosprawność, upośledzenie, dysfunkcjonalność, kalectwo, inwalidztwo, wyrównywanie szans; 2. Pedagogika specjalna jako teoria i praktyka; 2.1. Miejsce pedagogiki specjalnej w systemie nauk o człowieku; 2.2. Pedagogika specjalna w systemie nauk pedagogicznych; 2.3. Tożsamość pojęciowo-naukowa i nowe paradygmaty; 2.4. Wielokontekstowość, interdyscyplinarność i integracyjność teorii i praktyki; 2.5. Humanizm treści, działań i efektów specjalnej edukacji oraz samopomocy; 2.6. Upodmiotowienie i obiektywizacja niepełnosprawności podstawą życiowej normalizacji; 3. Historyczno-kulturowe i społeczne uwarunkowania opieki edukacji, rehabilitacji oraz wartościowania życia osób niepełnosprawnych; 3.1. Zmiana tradycji kulturowej dotyczącej osób niepełnosprawnych, ich roli i miejsca w społeczeństwie polskim; 3.2. Problemy edukacji i integracji niepełnosprawnych ze społeczeństwem w perspektywie światowej i europejskiej; 3.3. Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych opracowane i przyjęte przez ONZ; 3.4. Aktywność lokalnych środowisk osób niepełnosprawnych szansą na integrację i życiowe ukierunkowanie; 4. Wspólczesne cele rozwoju pedagogiki specjlanej i edukacji; 4.1. Nowe typy i kategorie racjonalności założeń teorii i praktyki edukacyjnej; 4.2. Problemy medyczne, psychologiczne, społeczne i zawodowe osób niepełnosprawnych; 4.3. Zagadnienia metodologiczne: procedury i metody badawcze; 5. Stare i nowe orientacje programowo-badawcze; Część 2. Tendencje rozwojowe pedagogiki specjalnej w zakresie opieki, edukacji i rehabilitacji: a) Zakres u przedmiot zainteresowań pedagogiki specjalnej ( Władysław Dykcik ); 1. Indywidualne i społeczne potrzeby, cele i zadania; 2. Specyfika programowo-metodyczna; 3. Podstawowe zasady edukacji i rewalidacji osób niepelnosprawnych w systemowym układzie ich potrzeb życiowych i społecznego wsparcia; b) Formy postępowania terapeutyczno-wychowawczego ( Władysław Dykcik ); 1. Wczesna, rozwinięta diagnoza i interwencja; 2. Wielostronna stymulacja i uaktywnianie; 3. Usprawnianie; 4. Korektura ( korekcja, korygowanie ); 5. Kompensacja; 6. Indywidualizacja; 7. Profilaktyka, prewencja; 8. Wspieranie i wspomaganie; Bibliografia; c) Pedagogika specjalna w Polsce u progu XXI wieku ( Jan Pańczyk ); 1. Rozwój pedagogiki specjlanej; 2. Dokonania w latach 1970-1996; 3. Współpraca z instytucjami krajowymi i zagranicznymi; 4. Stan polskiej pedagogiki specjalnej w końcu XX wieku; 5. Komu służy polska pedagogika specjalna?; 6. Słabości systemu kształcenia specjalnego; 7. Oczekiwania i perspektywy; Bibliografia; d) Kształcenie pedagogów specjalnych ( Jan Pańczyk ); 1. Wprowadzenie; 2. Osobowość pedagogów specjalnych; 3. Studia w ramach kierunku studiów pedagogika specjalna; 4. Studia poza kierunkiem studiów pedagogika specjalna; e) Zakres studiów na kierunku pedagogika specjlna ( Jan Pańczyk ); Część 3. Szczegółowe dziedziny pedagogiki specjalnej: a) Pedagogika osób z lekkim uposledzeniem umysłowym ( Janina Wyczesana ); b) Pedagogika osób z umiarkowanym, znacznym i głębokim upośledzeniem umyslowym ( Jolanta Lausch-Żuk ); c) Pedagogika niesłyszących i niedosłyszących - surdopedagogika ( Urszula Eckert ); d) Pdagogika niewidomych i niedowidzących ( Roman Ossowski ); e) Pedagogika dzieci głuchoniewidomych ( Tadeusz Majewski ); f) Pedagogika osób niesprawnych ruchowo ( Barbara Szychowiak ); g) Pedagogika terapeutyczna dzieci przewlekle chorych ( Aleksandra Maciarz ); h) Pedagogika osób odmiennych somatycznie ( Barbara Jugowar ); i) Pedagogika osób z trudnościami w uczeniu się ( Władysław Pilecka ); j) Pedagogika osób z zaburzeniami mowy - logopedia ( Elżbieta Minczakiewicz ); k) Pedagogika dzieci z autyzmem i zespołami psychozopodobnymi ( Joanna Kruk-Lasocka ); l) Pedagogika osób ze sprzężonymi upośledzeniami ( Andrzej Twardowski ); ł) Pdagogika osób niedostowanych społecznie ( Bronisław Urban ); m) Pedagogiczne problemy funkcjonowania i opieki osób w starszym wieku ( Stanisław Kowalik ); n) Pedagogika dzieci zdolnych i uzdolnionych ( Eugeniusz Piotrowski ); Część 4. Wspólne problemy specjalnej opieki, edukacji i społecznego wsparcia: a) Problemy rehabilitacji i pomocy niepełnosprawnym w domu rodzinnym, przedszkolu i szkole ( Halina Borzyszkowska ); b) Problemy autonomii i integracji społecznej osób niepełnosprawnych w środowisku życia ( Władysław Dykcik ); c) Problemy poradictwa w procesie rewalidacji osób niepełnosprawnych ( Franciszek Wojciechowski ); d) Problemy rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych ( Tadeusz Majewski ); e) Problemy terapii przez twórczość ( Andrzej Wojciechowski ); f) Problemy podkultur młodzieżowych ( Teresa Sołtysiak ); g) Andragogika specjalna ( Jerzy Stochmiałek ); Część 5. Informacja o sytuacji prawnej dzieci niepełnosprawnych i ich rodzin w Polsce: a) Prawa dzieci niepełnosprawnych i rodzin je wychowujących ( Urszula Bielak ); 1. Podstawy prawne funkcjonowania systemu kształcenia specjalnego w Polsce; 2. Podstawy prane systemu funkcjonowania opieki zdrowotnej wobec dzieci niepełnosprawnych; 3. Podstawy prawne zawierające przepisy wspomagające rodziny wychowujące dzieci niepełnosprawne; 4. Pomoc społeczna dla rodzin wychowujących dzieci niepelnosprawne; 5. Zatrudneinie i rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych; 6. Ulgi podatkowe i komunikacyjne; Aneks. Instytucje rządowe, organizache pozarządowe i stowarzyszenia działające na rzecz osób niepełnosprawnych ( Piotr Potejko )

Streszczenie: [Wyd.2 poszerz. i uaktual., 2001 i Wyd. 3, 2002]: Wstęp; Informacja o autorach; Część 1. Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauk ( Władysław Dykcik ): 1. Podstawowe pojęcia - pedagogika specjalna, norma, normalność, niepełnosprawność, upośledzenie, dysfunkcjonalność, kalectwo, inwalidztwo, wyrównywanie szans; 2. Pedagogika specjalna jako teoria i praktyka; 2.1. Miejsce pedagogiki specjalnej w systemie nauk o człowieku; 2.2. Pedagogika specjalna w systemie nauk pedagogicznych; 2.3. Tożsamość pojęciowo-naukowa i nowe paradygmaty; 2.4. Wielokontekstowość, interdyscyplinarność i integracyjność teorii i praktyki; 2.5. Humanizm treści, działań i efektów specjalnej edukacji oraz samopomocy; 2.6. Upodmiotowienie i obiektywizacja niepełnosprawności podstawą życiowej normalizacji; 3. Historyczno-kulturowe i społeczne uwarunkowania opieki edukacji, rehabilitacji oraz wartościowania życia osób niepełnosprawnych; 3.1. Zmiana tradycji kulturowej dotyczącej osób niepełnosprawnych, ich roli i miejsca w społeczeństwie polskim; 3.2. Problemy edukacji i integracji niepełnosprawnych ze społeczeństwem w perspektywie światowej i europejskiej; 3.3. Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych opracowane i przyjęte przez ONZ; 3.4. Aktywność lokalnych środowisk osób niepełnosprawnych szansą na integrację i życiowe ukierunkowanie; 4. Wspólczesne cele rozwoju pedagogiki specjlanej i edukacji; 4.1. Nowe typy i kategorie racjonalności założeń teorii i praktyki edukacyjnej; 4.2. Problemy medyczne, psychologiczne, społeczne i zawodowe osób niepełnosprawnych; 4.3. Zagadnienia metodologiczne: procedury i metody badawcze; 5. Stare i nowe orientacje programowo-badawcze pedagogiki specjalnej wynikające z jej społecznego zaangażowania; Część 2. Tendencje rozwojowe pedagogiki specjalnej w zakresie opieki, edukacji i rehabilitacji: a) Zakres u przedmiot zainteresowań pedagogiki specjalnej ( Władysław Dykcik ); 1. Indywidualne i społeczne potrzeby, cele i zadania; 2. Specyfika programowo-metodyczna; 3. Podstawowe zasady edukacji i rewalidacji osób niepelnosprawnych w systemowym układzie ich potrzeb życiowych i społecznego wsparcia; b) Formy postępowania terapeutyczno-wychowawczego ( Władysław Dykcik ); 1. Wczesna, rozwinięta diagnoza i interwencja; 2. Wielostronna stymulacja i uaktywnianie; 3. Usprawnianie; 4. Korektura ( korekcja, korygowanie ); 5. Kompensacja; 6. Indywidualizacja; 7. Profilaktyka i prewencja; 8. Wspieranie i wspomaganie; Bibliografia; c) Pedagogika specjalna w Polsce u progu XXI wieku ( Jan Pańczyk ); 1. Rozwój pedagogiki specjlanej; 2. Dokonania w latach 1970-1996; 3. Współpraca z instytucjami krajowymi i zagranicznymi; 4. Stan polskiej pedagogiki specjalnej w końcu XX wieku; 5. Komu służy polska pedagogika specjalna?; 6. Słabości systemu kształcenia specjalnego; 7. Oczekiwania i perspektywy; Bibliografia; d) Kształcenie pedagogów specjalnych ( Jan Pańczyk ); 1. Wprowadzenie; 2. Osobowość pedagogów specjalnych; 3. Studia w ramach kierunku studiów pedagogika specjalna; 4. Studia poza kierunkiem studiów pedagogika specjalna; e) Zakres studiów na kierunku pedagogika specjlna ( Jan Pańczyk ); f) Kształcenie specjalne w polsce w końcu XX wieku; Część 3. Szczegółowe dziedziny pedagogiki specjalnej: a) Pedagogika osób z lekkim uposledzeniem umysłowym ( Janina Wyczesana ); b) Pedagogika osób z umiarkowanym, znacznym i głębokim upośledzeniem umyslowym ( Jolanta Lausch-Żuk ); c) Pedagogika niesłyszących i niedosłyszących - surdopedagogika ( Urszula Eckert ); d) Pdagogika niewidomych i niedowidzących ( Roman Ossowski ); e) Pedagogika dzieci głuchoniewidomych ( Tadeusz Majewski ); f) Pedagogika osób niesprawnością ruchową ( Barbara Szychowiak ); g) Pedagogika terapeutyczna dzieci przewlekle chorych ( Aleksandra Maciarz ); h) Pedagogika osób odmiennych somatycznie ( Barbara Jugowar ); i) Pedagogika osób z trudnościami w uczeniu się ( Władysław Pilecka ); j) Pedagogika osób z zaburzeniami mowy - logopedia ( Elżbieta Minczakiewicz ); k) Pedagogika dzieci z autyzmem i zespołami psychozopodobnymi ( Joanna Kruk-Lasocka ); l) Pedagogika osób ze sprzężonymi upośledzeniami ( Andrzej Twardowski ); ł) Pdagogika osób niedostowanych społecznie ( Bronisław Urban ); m) Pedagogiczne problemy funkcjonowania i opieki osób w starszym wieku ( Stanisław Kowalik ); n) Pedagogika dzieci zdolnych i uzdolnionych ( Eugeniusz Piotrowski ); Część 4. Wspólne problemy specjalnej opieki, edukacji i społecznego wsparcia: a) Problemy rehabilitacji i pomocy niepełnosprawnym w domu rodzinnym, przedszkolu i szkole ( Halina Borzyszkowska ); b) Problemy autonomii i integracji społecznej osób niepełnosprawnych w środowisku życia ( Władysław Dykcik ); c) Problemy poradictwa w procesie rewalidacji osób niepełnosprawnych ( Franciszek Wojciechowski ); d) Problemy rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych ( Tadeusz Majewski ); e) Problemy podkultur młodzieżowych ( Teresa Sołtysiak ); f) Andragogika specjalna ( Jerzy Stochmiałek ); Aneks ( Piotr Potejko ): a) Instytucje rządowe, organizache pozarządowe i stowarzyszenia działające na rzecz osób niepełnosprawnych; b) Niepełnosprawni. Podstawowe uprawnienia i ulgi ( stan prawny na dzień 1 stycznia 2000 r. - MK )

Streszczenie: [ Wyd. 1, 1997 r. ]: Wstęp; Informacja o autorach; Część 1. Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauk ( Władysław Dykcik ): 1. Podstawowe pojęcia - pedagogika specjalna, norma, normalność, niepełnosprawność, upośledzenie, dysfunkcjonalność, kalectwo, inwalidztwo, wyrównywanie szans; 2. Pedagogika specjalna jako teoria i praktyka; 2.1. Miejsce pedagogiki specjalnej w systemie nauk o człowieku; 2.2. Pedagogika specjalna w systemie nauk pedagogicznych; 2.3. Tożsamość pojęciowo-naukowa i nowe paradygmaty; 2.4. Wielokontekstowość, interdyscyplinarność i integracyjność teorii i praktyki; 2.5. Humanizm treści, działań i efektów specjalnej edukacji oraz samopomocy; 2.6. Upodmiotowienie i obiektywizacja niepełnosprawności podstawą życiowej normalizacji; 3. Historyczno-kulturowe i społeczne uwarunkowania opieki edukacji, rehabilitacji oraz wartościowania życia osób niepełnosprawnych; 3.1. Zmiana tradycji kulturowej dotyczącej osób niepełnosprawnych, ich roli i miejsca w społeczeństwie polskim; 3.2. Problemy edukacji i integracji niepełnosprawnych ze społeczeństwem w perspektywie światowej i europejskiej; 3.3. Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych opracowane i przyjęte przez ONZ; 3.4. Aktywność lokalnych środowisk osób niepełnosprawnych szansą na integrację i życiowe ukierunkowanie; 4. Wspólczesne cele rozwoju pedagogiki specjlanej i edukacji; 4.1. Nowe typy i kategorie racjonalności założeń teorii i praktyki edukacyjnej; 4.2. Problemy medyczne, psychologiczne, społeczne i zawodowe osób niepełnosprawnych; 4.3. Zagadnienia metodologiczne: procedury i metody badawcze; 5. Stare i nowe orientacje programowo-badawcze; Część 2. Tendencje rozwojowe pedagogiki specjalnej w zakresie opieki, edukacji i rehabilitacji: a) Zakres u przedmiot zainteresowań pedagogiki specjalnej ( Władysław Dykcik ); 1. Indywidualne i społeczne potrzeby, cele i zadania; 2. Specyfika programowo-metodyczna; 3. Podstawowe zasady edukacji i rewalidacji osób niepelnosprawnych w systemowym układzie ich potrzeb życiowych i społecznego wsparcia; b) Formy postępowania terapeutyczno-wychowawczego ( Władysław Dykcik ); 1. Wczesna, rozwinięta diagnoza i interwencja; 2. Wielostronna stymulacja i uaktywnianie; 3. Usprawnianie; 4. Korektura ( korekcja, korygowanie ); 5. Kompensacja; 6. Indywidualizacja; 7. Profilaktyka, prewencja; 8. Wspieranie i wspomaganie; Bibliografia; c) Pedagogika specjalna w Polsce u progu XXI wieku ( Jan Pańczyk ); 1. Rozwój pedagogiki specjlanej; 2. Dokonania w latach 1970-1996; 3. Współpraca z instytucjami krajowymi i zagranicznymi; 4. Stan polskiej pedagogiki specjalnej w końcu XX wieku; 5. Komu służy polska pedagogika specjalna?; 6. Słabości systemu kształcenia specjalnego; 7. Oczekiwania i perspektywy; Bibliografia; d) Kształcenie pedagogów specjalnych ( Jan Pańczyk ); 1. Wprowadzenie; 2. Osobowość pedagogów specjalnych; 3. Studia w ramach kierunku studiów pedagogika specjalna; 4. Studia poza kierunkiem studiów pedagogika specjalna; e) Zakres studiów na kierunku pedagogika specjlna ( Jan Pańczyk ); Część 3. Szczegółowe dziedziny pedagogiki specjalnej: a) Pedagogika osób z lekkim uposledzeniem umysłowym ( Janina Wyczesana ); b) Pedagogika osób z umiarkowanym, znacznym i głębokim upośledzeniem umyslowym ( Jolanta Lausch-Żuk ); c) Pedagogika niesłyszących i niedosłyszących - surdopedagogika ( Urszula Eckert ); d) Pdagogika niewidomych i niedowidzących ( Roman Ossowski ); e) Pedagogika dzieci głuchoniewidomych ( Tadeusz Majewski ); f) Pedagogika osób niesprawnych ruchowo ( Barbara Szychowiak ); g) Pedagogika terapeutyczna dzieci przewlekle chorych ( Aleksandra Maciarz ); h) Pedagogika osób odmiennych somatycznie ( Barbara Jugowar ); i) Pedagogika osób z trudnościami w uczeniu się ( Władysław Pilecka ); j) Pedagogika osób z zaburzeniami mowy - logopedia ( Elżbieta Minczakiewicz ); k) Pedagogika dzieci z autyzmem i zespołami psychozopodobnymi ( Joanna Kruk-Lasocka ); l) Pedagogika osób ze sprzężonymi upośledzeniami ( Andrzej Twardowski ); ł) Pdagogika osób niedostowanych społecznie ( Bronisław Urban ); m) Pedagogiczne problemy funkcjonowania i opieki osób w starszym wieku ( Stanisław Kowalik ); n) Pedagogika dzieci zdolnych i uzdolnionych ( Eugeniusz Piotrowski ); Część 4. Wspólne problemy specjalnej opieki, edukacji i społecznego wsparcia: a) Problemy rehabilitacji i pomocy niepełnosprawnym w domu rodzinnym, przedszkolu i szkole ( Halina Borzyszkowska ); b) Problemy autonomii i integracji społecznej osób niepełnosprawnych w środowisku życia ( Władysław Dykcik ); c) Problemy poradictwa w procesie rewalidacji osób niepełnosprawnych ( Franciszek Wojciechowski ); d) Problemy rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych ( Tadeusz Majewski ); e) Problemy terapii przez twórczość ( Andrzej Wojciechowski ); f) Problemy podkultur młodzieżowych ( Teresa Sołtysiak ); g) Andragogika specjalna ( Jerzy Stochmiałek ); Część 5. Informacja o sytuacji prawnej dzieci niepełnosprawnych i ich rodzin w Polsce: a) Prawa dzieci niepełnosprawnych i rodzin je wychowujących ( Urszula Bielak ); 1. Podstawy prawne funkcjonowania systemu kształcenia specjalnego w Polsce; 2. Podstawy prane systemu funkcjonowania opieki zdrowotnej wobec dzieci niepełnosprawnych; 3. Podstawy prawne zawierające przepisy wspomagające rodziny wychowujące dzieci niepełnosprawne; 4. Pomoc społeczna dla rodzin wychowujących dzieci niepelnosprawne; 5. Zatrudneinie i rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych; 6. Ulgi podatkowe i komunikacyjne; Aneks. Instytucje rządowe, organizache pozarządowe i stowarzyszenia działające na rzecz osób niepełnosprawnych ( Piotr Potejko )

Streszczenie: [Wyd.2 poszerz. i uaktual., 2001 i Wyd. 3, 2002]: Wstęp; Informacja o autorach; Część 1. Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauk ( Władysław Dykcik ): 1. Podstawowe pojęcia - pedagogika specjalna, norma, normalność, niepełnosprawność, upośledzenie, dysfunkcjonalność, kalectwo, inwalidztwo, wyrównywanie szans; 2. Pedagogika specjalna jako teoria i praktyka; 2.1. Miejsce pedagogiki specjalnej w systemie nauk o człowieku; 2.2. Pedagogika specjalna w systemie nauk pedagogicznych; 2.3. Tożsamość pojęciowo-naukowa i nowe paradygmaty; 2.4. Wielokontekstowość, interdyscyplinarność i integracyjność teorii i praktyki; 2.5. Humanizm treści, działań i efektów specjalnej edukacji oraz samopomocy; 2.6. Upodmiotowienie i obiektywizacja niepełnosprawności podstawą życiowej normalizacji; 3. Historyczno-kulturowe i społeczne uwarunkowania opieki edukacji, rehabilitacji oraz wartościowania życia osób niepełnosprawnych; 3.1. Zmiana tradycji kulturowej dotyczącej osób niepełnosprawnych, ich roli i miejsca w społeczeństwie polskim; 3.2. Problemy edukacji i integracji niepełnosprawnych ze społeczeństwem w perspektywie światowej i europejskiej; 3.3. Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych opracowane i przyjęte przez ONZ; 3.4. Aktywność lokalnych środowisk osób niepełnosprawnych szansą na integrację i życiowe ukierunkowanie; 4. Wspólczesne cele rozwoju pedagogiki specjlanej i edukacji; 4.1. Nowe typy i kategorie racjonalności założeń teorii i praktyki edukacyjnej; 4.2. Problemy medyczne, psychologiczne, społeczne i zawodowe osób niepełnosprawnych; 4.3. Zagadnienia metodologiczne: procedury i metody badawcze; 5. Stare i nowe orientacje programowo-badawcze pedagogiki specjalnej wynikające z jej społecznego zaangażowania; Część 2. Tendencje rozwojowe pedagogiki specjalnej w zakresie opieki, edukacji i rehabilitacji: a) Zakres u przedmiot zainteresowań pedagogiki specjalnej ( Władysław Dykcik ); 1. Indywidualne i społeczne potrzeby, cele i zadania; 2. Specyfika programowo-metodyczna; 3. Podstawowe zasady edukacji i rewalidacji osób niepelnosprawnych w systemowym układzie ich potrzeb życiowych i społecznego wsparcia; b) Formy postępowania terapeutyczno-wychowawczego ( Władysław Dykcik ); 1. Wczesna, rozwinięta diagnoza i interwencja; 2. Wielostronna stymulacja i uaktywnianie; 3. Usprawnianie; 4. Korektura ( korekcja, korygowanie ); 5. Kompensacja; 6. Indywidualizacja; 7. Profilaktyka i prewencja; 8. Wspieranie i wspomaganie; Bibliografia; c) Pedagogika specjalna w Polsce u progu XXI wieku ( Jan Pańczyk ); 1. Rozwój pedagogiki specjlanej; 2. Dokonania w latach 1970-1996; 3. Współpraca z instytucjami krajowymi i zagranicznymi; 4. Stan polskiej pedagogiki specjalnej w końcu XX wieku; 5. Komu służy polska pedagogika specjalna?; 6. Słabości systemu kształcenia specjalnego; 7. Oczekiwania i perspektywy; Bibliografia; d) Kształcenie pedagogów specjalnych ( Jan Pańczyk ); 1. Wprowadzenie; 2. Osobowość pedagogów specjalnych; 3. Studia w ramach kierunku studiów pedagogika specjalna; 4. Studia poza kierunkiem studiów pedagogika specjalna; e) Zakres studiów na kierunku pedagogika specjlna ( Jan Pańczyk ); f) Kształcenie specjalne w polsce w końcu XX wieku; Część 3. Szczegółowe dziedziny pedagogiki specjalnej: a) Pedagogika osób z lekkim uposledzeniem umysłowym ( Janina Wyczesana ); b) Pedagogika osób z umiarkowanym, znacznym i głębokim upośledzeniem umyslowym ( Jolanta Lausch-Żuk ); c) Pedagogika niesłyszących i niedosłyszących - surdopedagogika ( Urszula Eckert ); d) Pdagogika niewidomych i niedowidzących ( Roman Ossowski ); e) Pedagogika dzieci głuchoniewidomych ( Tadeusz Majewski ); f) Pedagogika osób niesprawnością ruchową ( Barbara Szychowiak ); g) Pedagogika terapeutyczna dzieci przewlekle chorych ( Aleksandra Maciarz ); h) Pedagogika osób odmiennych somatycznie ( Barbara Jugowar ); i) Pedagogika osób z trudnościami w uczeniu się ( Władysław Pilecka ); j) Pedagogika osób z zaburzeniami mowy - logopedia ( Elżbieta Minczakiewicz ); k) Pedagogika dzieci z autyzmem i zespołami psychozopodobnymi ( Joanna Kruk-Lasocka ); l) Pedagogika osób ze sprzężonymi upośledzeniami ( Andrzej Twardowski ); ł) Pdagogika osób niedostowanych społecznie ( Bronisław Urban ); m) Pedagogiczne problemy funkcjonowania i opieki osób w starszym wieku ( Stanisław Kowalik ); n) Pedagogika dzieci zdolnych i uzdolnionych ( Eugeniusz Piotrowski ); Część 4. Wspólne problemy specjalnej opieki, edukacji i społecznego wsparcia: a) Problemy rehabilitacji i pomocy niepełnosprawnym w domu rodzinnym, przedszkolu i szkole ( Halina Borzyszkowska ); b) Problemy autonomii i integracji społecznej osób niepełnosprawnych w środowisku życia ( Władysław Dykcik ); c) Problemy poradictwa w procesie rewalidacji osób niepełnosprawnych ( Franciszek Wojciechowski ); d) Problemy rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych ( Tadeusz Majewski ); e) Problemy podkultur młodzieżowych ( Teresa Sołtysiak ); f) Andragogika specjalna ( Jerzy Stochmiałek ); Aneks ( Piotr Potejko ): a) Instytucje rządowe, organizache pozarządowe i stowarzyszenia działające na rzecz osób niepełnosprawnych; b) Niepełnosprawni. Podstawowe uprawnienia i ulgi ( stan prawny na dzień 1 stycznia 2000 r. - MK )

Streszczenie: [ Wyd. 1, 1997 r. ]: Wstęp; Informacja o autorach; Część 1. Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauk ( Władysław Dykcik ): 1. Podstawowe pojęcia - pedagogika specjalna, norma, normalność, niepełnosprawność, upośledzenie, dysfunkcjonalność, kalectwo, inwalidztwo, wyrównywanie szans; 2. Pedagogika specjalna jako teoria i praktyka; 2.1. Miejsce pedagogiki specjalnej w systemie nauk o człowieku; 2.2. Pedagogika specjalna w systemie nauk pedagogicznych; 2.3. Tożsamość pojęciowo-naukowa i nowe paradygmaty; 2.4. Wielokontekstowość, interdyscyplinarność i integracyjność teorii i praktyki; 2.5. Humanizm treści, działań i efektów specjalnej edukacji oraz samopomocy; 2.6. Upodmiotowienie i obiektywizacja niepełnosprawności podstawą życiowej normalizacji; 3. Historyczno-kulturowe i społeczne uwarunkowania opieki edukacji, rehabilitacji oraz wartościowania życia osób niepełnosprawnych; 3.1. Zmiana tradycji kulturowej dotyczącej osób niepełnosprawnych, ich roli i miejsca w społeczeństwie polskim; 3.2. Problemy edukacji i integracji niepełnosprawnych ze społeczeństwem w perspektywie światowej i europejskiej; 3.3. Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych opracowane i przyjęte przez ONZ; 3.4. Aktywność lokalnych środowisk osób niepełnosprawnych szansą na integrację i życiowe ukierunkowanie; 4. Wspólczesne cele rozwoju pedagogiki specjlanej i edukacji; 4.1. Nowe typy i kategorie racjonalności założeń teorii i praktyki edukacyjnej; 4.2. Problemy medyczne, psychologiczne, społeczne i zawodowe osób niepełnosprawnych; 4.3. Zagadnienia metodologiczne: procedury i metody badawcze; 5. Stare i nowe orientacje programowo-badawcze; Część 2. Tendencje rozwojowe pedagogiki specjalnej w zakresie opieki, edukacji i rehabilitacji: a) Zakres u przedmiot zainteresowań pedagogiki specjalnej ( Władysław Dykcik ); 1. Indywidualne i społeczne potrzeby, cele i zadania; 2. Specyfika programowo-metodyczna; 3. Podstawowe zasady edukacji i rewalidacji osób niepelnosprawnych w systemowym układzie ich potrzeb życiowych i społecznego wsparcia; b) Formy postępowania terapeutyczno-wychowawczego ( Władysław Dykcik ); 1. Wczesna, rozwinięta diagnoza i interwencja; 2. Wielostronna stymulacja i uaktywnianie; 3. Usprawnianie; 4. Korektura ( korekcja, korygowanie ); 5. Kompensacja; 6. Indywidualizacja; 7. Profilaktyka, prewencja; 8. Wspieranie i wspomaganie; Bibliografia; c) Pedagogika specjalna w Polsce u progu XXI wieku ( Jan Pańczyk ); 1. Rozwój pedagogiki specjlanej; 2. Dokonania w latach 1970-1996; 3. Współpraca z instytucjami krajowymi i zagranicznymi; 4. Stan polskiej pedagogiki specjalnej w końcu XX wieku; 5. Komu służy polska pedagogika specjalna?; 6. Słabości systemu kształcenia specjalnego; 7. Oczekiwania i perspektywy; Bibliografia; d) Kształcenie pedagogów specjalnych ( Jan Pańczyk ); 1. Wprowadzenie; 2. Osobowość pedagogów specjalnych; 3. Studia w ramach kierunku studiów pedagogika specjalna; 4. Studia poza kierunkiem studiów pedagogika specjalna; e) Zakres studiów na kierunku pedagogika specjlna ( Jan Pańczyk ); Część 3. Szczegółowe dziedziny pedagogiki specjalnej: a) Pedagogika osób z lekkim uposledzeniem umysłowym ( Janina Wyczesana ); b) Pedagogika osób z umiarkowanym, znacznym i głębokim upośledzeniem umyslowym ( Jolanta Lausch-Żuk ); c) Pedagogika niesłyszących i niedosłyszących - surdopedagogika ( Urszula Eckert ); d) Pdagogika niewidomych i niedowidzących ( Roman Ossowski ); e) Pedagogika dzieci głuchoniewidomych ( Tadeusz Majewski ); f) Pedagogika osób niesprawnych ruchowo ( Barbara Szychowiak ); g) Pedagogika terapeutyczna dzieci przewlekle chorych ( Aleksandra Maciarz ); h) Pedagogika osób odmiennych somatycznie ( Barbara Jugowar ); i) Pedagogika osób z trudnościami w uczeniu się ( Władysław Pilecka ); j) Pedagogika osób z zaburzeniami mowy - logopedia ( Elżbieta Minczakiewicz ); k) Pedagogika dzieci z autyzmem i zespołami psychozopodobnymi ( Joanna Kruk-Lasocka ); l) Pedagogika osób ze sprzężonymi upośledzeniami ( Andrzej Twardowski ); ł) Pdagogika osób niedostowanych społecznie ( Bronisław Urban ); m) Pedagogiczne problemy funkcjonowania i opieki osób w starszym wieku ( Stanisław Kowalik ); n) Pedagogika dzieci zdolnych i uzdolnionych ( Eugeniusz Piotrowski ); Część 4. Wspólne problemy specjalnej opieki, edukacji i społecznego wsparcia: a) Problemy rehabilitacji i pomocy niepełnosprawnym w domu rodzinnym, przedszkolu i szkole ( Halina Borzyszkowska ); b) Problemy autonomii i integracji społecznej osób niepełnosprawnych w środowisku życia ( Władysław Dykcik ); c) Problemy poradictwa w procesie rewalidacji osób niepełnosprawnych ( Franciszek Wojciechowski ); d) Problemy rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych ( Tadeusz Majewski ); e) Problemy terapii przez twórczość ( Andrzej Wojciechowski ); f) Problemy podkultur młodzieżowych ( Teresa Sołtysiak ); g) Andragogika specjalna ( Jerzy Stochmiałek ); Część 5. Informacja o sytuacji prawnej dzieci niepełnosprawnych i ich rodzin w Polsce: a) Prawa dzieci niepełnosprawnych i rodzin je wychowujących ( Urszula Bielak ); 1. Podstawy prawne funkcjonowania systemu kształcenia specjalnego w Polsce; 2. Podstawy prane systemu funkcjonowania opieki zdrowotnej wobec dzieci niepełnosprawnych; 3. Podstawy prawne zawierające przepisy wspomagające rodziny wychowujące dzieci niepełnosprawne; 4. Pomoc społeczna dla rodzin wychowujących dzieci niepelnosprawne; 5. Zatrudneinie i rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych; 6. Ulgi podatkowe i komunikacyjne; Aneks. Instytucje rządowe, organizache pozarządowe i stowarzyszenia działające na rzecz osób niepełnosprawnych ( Piotr Potejko )

Streszczenie: [Wyd.2 poszerz. i uaktual., 2001 i Wyd. 3, 2002]: Wstęp; Informacja o autorach; Część 1. Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauk ( Władysław Dykcik ): 1. Podstawowe pojęcia - pedagogika specjalna, norma, normalność, niepełnosprawność, upośledzenie, dysfunkcjonalność, kalectwo, inwalidztwo, wyrównywanie szans; 2. Pedagogika specjalna jako teoria i praktyka; 2.1. Miejsce pedagogiki specjalnej w systemie nauk o człowieku; 2.2. Pedagogika specjalna w systemie nauk pedagogicznych; 2.3. Tożsamość pojęciowo-naukowa i nowe paradygmaty; 2.4. Wielokontekstowość, interdyscyplinarność i integracyjność teorii i praktyki; 2.5. Humanizm treści, działań i efektów specjalnej edukacji oraz samopomocy; 2.6. Upodmiotowienie i obiektywizacja niepełnosprawności podstawą życiowej normalizacji; 3. Historyczno-kulturowe i społeczne uwarunkowania opieki edukacji, rehabilitacji oraz wartościowania życia osób niepełnosprawnych; 3.1. Zmiana tradycji kulturowej dotyczącej osób niepełnosprawnych, ich roli i miejsca w społeczeństwie polskim; 3.2. Problemy edukacji i integracji niepełnosprawnych ze społeczeństwem w perspektywie światowej i europejskiej; 3.3. Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych opracowane i przyjęte przez ONZ; 3.4. Aktywność lokalnych środowisk osób niepełnosprawnych szansą na integrację i życiowe ukierunkowanie; 4. Wspólczesne cele rozwoju pedagogiki specjlanej i edukacji; 4.1. Nowe typy i kategorie racjonalności założeń teorii i praktyki edukacyjnej; 4.2. Problemy medyczne, psychologiczne, społeczne i zawodowe osób niepełnosprawnych; 4.3. Zagadnienia metodologiczne: procedury i metody badawcze; 5. Stare i nowe orientacje programowo-badawcze pedagogiki specjalnej wynikające z jej społecznego zaangażowania; Część 2. Tendencje rozwojowe pedagogiki specjalnej w zakresie opieki, edukacji i rehabilitacji: a) Zakres u przedmiot zainteresowań pedagogiki specjalnej ( Władysław Dykcik ); 1. Indywidualne i społeczne potrzeby, cele i zadania; 2. Specyfika programowo-metodyczna; 3. Podstawowe zasady edukacji i rewalidacji osób niepelnosprawnych w systemowym układzie ich potrzeb życiowych i społecznego wsparcia; b) Formy postępowania terapeutyczno-wychowawczego ( Władysław Dykcik ); 1. Wczesna, rozwinięta diagnoza i interwencja; 2. Wielostronna stymulacja i uaktywnianie; 3. Usprawnianie; 4. Korektura ( korekcja, korygowanie ); 5. Kompensacja; 6. Indywidualizacja; 7. Profilaktyka i prewencja; 8. Wspieranie i wspomaganie; Bibliografia; c) Pedagogika specjalna w Polsce u progu XXI wieku ( Jan Pańczyk ); 1. Rozwój pedagogiki specjlanej; 2. Dokonania w latach 1970-1996; 3. Współpraca z instytucjami krajowymi i zagranicznymi; 4. Stan polskiej pedagogiki specjalnej w końcu XX wieku; 5. Komu służy polska pedagogika specjalna?; 6. Słabości systemu kształcenia specjalnego; 7. Oczekiwania i perspektywy; Bibliografia; d) Kształcenie pedagogów specjalnych ( Jan Pańczyk ); 1. Wprowadzenie; 2. Osobowość pedagogów specjalnych; 3. Studia w ramach kierunku studiów pedagogika specjalna; 4. Studia poza kierunkiem studiów pedagogika specjalna; e) Zakres studiów na kierunku pedagogika specjlna ( Jan Pańczyk ); f) Kształcenie specjalne w polsce w końcu XX wieku; Część 3. Szczegółowe dziedziny pedagogiki specjalnej: a) Pedagogika osób z lekkim uposledzeniem umysłowym ( Janina Wyczesana ); b) Pedagogika osób z umiarkowanym, znacznym i głębokim upośledzeniem umyslowym ( Jolanta Lausch-Żuk ); c) Pedagogika niesłyszących i niedosłyszących - surdopedagogika ( Urszula Eckert ); d) Pdagogika niewidomych i niedowidzących ( Roman Ossowski ); e) Pedagogika dzieci głuchoniewidomych ( Tadeusz Majewski ); f) Pedagogika osób niesprawnością ruchową ( Barbara Szychowiak ); g) Pedagogika terapeutyczna dzieci przewlekle chorych ( Aleksandra Maciarz ); h) Pedagogika osób odmiennych somatycznie ( Barbara Jugowar ); i) Pedagogika osób z trudnościami w uczeniu się ( Władysław Pilecka ); j) Pedagogika osób z zaburzeniami mowy - logopedia ( Elżbieta Minczakiewicz ); k) Pedagogika dzieci z autyzmem i zespołami psychozopodobnymi ( Joanna Kruk-Lasocka ); l) Pedagogika osób ze sprzężonymi upośledzeniami ( Andrzej Twardowski ); ł) Pdagogika osób niedostowanych społecznie ( Bronisław Urban ); m) Pedagogiczne problemy funkcjonowania i opieki osób w starszym wieku ( Stanisław Kowalik ); n) Pedagogika dzieci zdolnych i uzdolnionych ( Eugeniusz Piotrowski ); Część 4. Wspólne problemy specjalnej opieki, edukacji i społecznego wsparcia: a) Problemy rehabilitacji i pomocy niepełnosprawnym w domu rodzinnym, przedszkolu i szkole ( Halina Borzyszkowska ); b) Problemy autonomii i integracji społecznej osób niepełnosprawnych w środowisku życia ( Władysław Dykcik ); c) Problemy poradictwa w procesie rewalidacji osób niepełnosprawnych ( Franciszek Wojciechowski ); d) Problemy rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych ( Tadeusz Majewski ); e) Problemy podkultur młodzieżowych ( Teresa Sołtysiak ); f) Andragogika specjalna ( Jerzy Stochmiałek ); Aneks ( Piotr Potejko ): a) Instytucje rządowe, organizache pozarządowe i stowarzyszenia działające na rzecz osób niepełnosprawnych; b) Niepełnosprawni. Podstawowe uprawnienia i ulgi ( stan prawny na dzień 1 stycznia 2000 r. - MK )

Streszczenie: [ Wyd. 1, 1997 r. ]: Wstęp; Informacja o autorach; Część 1. Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauk ( Władysław Dykcik ): 1. Podstawowe pojęcia - pedagogika specjalna, norma, normalność, niepełnosprawność, upośledzenie, dysfunkcjonalność, kalectwo, inwalidztwo, wyrównywanie szans; 2. Pedagogika specjalna jako teoria i praktyka; 2.1. Miejsce pedagogiki specjalnej w systemie nauk o człowieku; 2.2. Pedagogika specjalna w systemie nauk pedagogicznych; 2.3. Tożsamość pojęciowo-naukowa i nowe paradygmaty; 2.4. Wielokontekstowość, interdyscyplinarność i integracyjność teorii i praktyki; 2.5. Humanizm treści, działań i efektów specjalnej edukacji oraz samopomocy; 2.6. Upodmiotowienie i obiektywizacja niepełnosprawności podstawą życiowej normalizacji; 3. Historyczno-kulturowe i społeczne uwarunkowania opieki edukacji, rehabilitacji oraz wartościowania życia osób niepełnosprawnych; 3.1. Zmiana tradycji kulturowej dotyczącej osób niepełnosprawnych, ich roli i miejsca w społeczeństwie polskim; 3.2. Problemy edukacji i integracji niepełnosprawnych ze społeczeństwem w perspektywie światowej i europejskiej; 3.3. Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych opracowane i przyjęte przez ONZ; 3.4. Aktywność lokalnych środowisk osób niepełnosprawnych szansą na integrację i życiowe ukierunkowanie; 4. Wspólczesne cele rozwoju pedagogiki specjlanej i edukacji; 4.1. Nowe typy i kategorie racjonalności założeń teorii i praktyki edukacyjnej; 4.2. Problemy medyczne, psychologiczne, społeczne i zawodowe osób niepełnosprawnych; 4.3. Zagadnienia metodologiczne: procedury i metody badawcze; 5. Stare i nowe orientacje programowo-badawcze; Część 2. Tendencje rozwojowe pedagogiki specjalnej w zakresie opieki, edukacji i rehabilitacji: a) Zakres u przedmiot zainteresowań pedagogiki specjalnej ( Władysław Dykcik ); 1. Indywidualne i społeczne potrzeby, cele i zadania; 2. Specyfika programowo-metodyczna; 3. Podstawowe zasady edukacji i rewalidacji osób niepelnosprawnych w systemowym układzie ich potrzeb życiowych i społecznego wsparcia; b) Formy postępowania terapeutyczno-wychowawczego ( Władysław Dykcik ); 1. Wczesna, rozwinięta diagnoza i interwencja; 2. Wielostronna stymulacja i uaktywnianie; 3. Usprawnianie; 4. Korektura ( korekcja, korygowanie ); 5. Kompensacja; 6. Indywidualizacja; 7. Profilaktyka, prewencja; 8. Wspieranie i wspomaganie; Bibliografia; c) Pedagogika specjalna w Polsce u progu XXI wieku ( Jan Pańczyk ); 1. Rozwój pedagogiki specjlanej; 2. Dokonania w latach 1970-1996; 3. Współpraca z instytucjami krajowymi i zagranicznymi; 4. Stan polskiej pedagogiki specjalnej w końcu XX wieku; 5. Komu służy polska pedagogika specjalna?; 6. Słabości systemu kształcenia specjalnego; 7. Oczekiwania i perspektywy; Bibliografia; d) Kształcenie pedagogów specjalnych ( Jan Pańczyk ); 1. Wprowadzenie; 2. Osobowość pedagogów specjalnych; 3. Studia w ramach kierunku studiów pedagogika specjalna; 4. Studia poza kierunkiem studiów pedagogika specjalna; e) Zakres studiów na kierunku pedagogika specjlna ( Jan Pańczyk ); Część 3. Szczegółowe dziedziny pedagogiki specjalnej: a) Pedagogika osób z lekkim uposledzeniem umysłowym ( Janina Wyczesana ); b) Pedagogika osób z umiarkowanym, znacznym i głębokim upośledzeniem umyslowym ( Jolanta Lausch-Żuk ); c) Pedagogika niesłyszących i niedosłyszących - surdopedagogika ( Urszula Eckert ); d) Pdagogika niewidomych i niedowidzących ( Roman Ossowski ); e) Pedagogika dzieci głuchoniewidomych ( Tadeusz Majewski ); f) Pedagogika osób niesprawnych ruchowo ( Barbara Szychowiak ); g) Pedagogika terapeutyczna dzieci przewlekle chorych ( Aleksandra Maciarz ); h) Pedagogika osób odmiennych somatycznie ( Barbara Jugowar ); i) Pedagogika osób z trudnościami w uczeniu się ( Władysław Pilecka ); j) Pedagogika osób z zaburzeniami mowy - logopedia ( Elżbieta Minczakiewicz ); k) Pedagogika dzieci z autyzmem i zespołami psychozopodobnymi ( Joanna Kruk-Lasocka ); l) Pedagogika osób ze sprzężonymi upośledzeniami ( Andrzej Twardowski ); ł) Pdagogika osób niedostowanych społecznie ( Bronisław Urban ); m) Pedagogiczne problemy funkcjonowania i opieki osób w starszym wieku ( Stanisław Kowalik ); n) Pedagogika dzieci zdolnych i uzdolnionych ( Eugeniusz Piotrowski ); Część 4. Wspólne problemy specjalnej opieki, edukacji i społecznego wsparcia: a) Problemy rehabilitacji i pomocy niepełnosprawnym w domu rodzinnym, przedszkolu i szkole ( Halina Borzyszkowska ); b) Problemy autonomii i integracji społecznej osób niepełnosprawnych w środowisku życia ( Władysław Dykcik ); c) Problemy poradictwa w procesie rewalidacji osób niepełnosprawnych ( Franciszek Wojciechowski ); d) Problemy rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych ( Tadeusz Majewski ); e) Problemy terapii przez twórczość ( Andrzej Wojciechowski ); f) Problemy podkultur młodzieżowych ( Teresa Sołtysiak ); g) Andragogika specjalna ( Jerzy Stochmiałek ); Część 5. Informacja o sytuacji prawnej dzieci niepełnosprawnych i ich rodzin w Polsce: a) Prawa dzieci niepełnosprawnych i rodzin je wychowujących ( Urszula Bielak ); 1. Podstawy prawne funkcjonowania systemu kształcenia specjalnego w Polsce; 2. Podstawy prane systemu funkcjonowania opieki zdrowotnej wobec dzieci niepełnosprawnych; 3. Podstawy prawne zawierające przepisy wspomagające rodziny wychowujące dzieci niepełnosprawne; 4. Pomoc społeczna dla rodzin wychowujących dzieci niepelnosprawne; 5. Zatrudneinie i rehabilitacja zawodowa osób niepełnosprawnych; 6. Ulgi podatkowe i komunikacyjne; Aneks. Instytucje rządowe, organizache pozarządowe i stowarzyszenia działające na rzecz osób niepełnosprawnych ( Piotr Potejko )

Streszczenie: [Wyd.2 poszerz. i uaktual., 2001 i Wyd. 3, 2002]: Wstęp; Informacja o autorach; Część 1. Wprowadzenie w przedmiot pedagogiki specjalnej jako nauk ( Władysław Dykcik ): 1. Podstawowe pojęcia - pedagogika specjalna, norma, normalność, niepełnosprawność, upośledzenie, dysfunkcjonalność, kalectwo, inwalidztwo, wyrównywanie szans; 2. Pedagogika specjalna jako teoria i praktyka; 2.1. Miejsce pedagogiki specjalnej w systemie nauk o człowieku; 2.2. Pedagogika specjalna w systemie nauk pedagogicznych; 2.3. Tożsamość pojęciowo-naukowa i nowe paradygmaty; 2.4. Wielokontekstowość, interdyscyplinarność i integracyjność teorii i praktyki; 2.5. Humanizm treści, działań i efektów specjalnej edukacji oraz samopomocy; 2.6. Upodmiotowienie i obiektywizacja niepełnosprawności podstawą życiowej normalizacji; 3. Historyczno-kulturowe i społeczne uwarunkowania opieki edukacji, rehabilitacji oraz wartościowania życia osób niepełnosprawnych; 3.1. Zmiana tradycji kulturowej dotyczącej osób niepełnosprawnych, ich roli i miejsca w społeczeństwie polskim; 3.2. Problemy edukacji i integracji niepełnosprawnych ze społeczeństwem w perspektywie światowej i europejskiej; 3.3. Standardowe zasady wyrównywania szans osób niepełnosprawnych opracowane i przyjęte przez ONZ; 3.4. Aktywność lokalnych środowisk osób niepełnosprawnych szansą na integrację i życiowe ukierunkowanie; 4. Wspólczesne cele rozwoju pedagogiki specjlanej i edukacji; 4.1. Nowe typy i kategorie racjonalności założeń teorii i praktyki edukacyjnej; 4.2. Problemy medyczne, psychologiczne, społeczne i zawodowe osób niepełnosprawnych; 4.3. Zagadnienia metodologiczne: procedury i metody badawcze; 5. Stare i nowe orientacje programowo-badawcze pedagogiki specjalnej wynikające z jej społecznego zaangażowania; Część 2. Tendencje rozwojowe pedagogiki specjalnej w zakresie opieki, edukacji i rehabilitacji: a) Zakres u przedmiot zainteresowań pedagogiki specjalnej ( Władysław Dykcik ); 1. Indywidualne i społeczne potrzeby, cele i zadania; 2. Specyfika programowo-metodyczna; 3. Podstawowe zasady edukacji i rewalidacji osób niepelnosprawnych w systemowym układzie ich potrzeb życiowych i społecznego wsparcia; b) Formy postępowania terapeutyczno-wychowawczego ( Władysław Dykcik ); 1. Wczesna, rozwinięta diagnoza i interwencja; 2. Wielostronna stymulacja i uaktywnianie; 3. Usprawnianie; 4. Korektura ( korekcja, korygowanie ); 5. Kompensacja; 6. Indywidualizacja; 7. Profilaktyka i prewencja; 8. Wspieranie i wspomaganie; Bibliografia; c) Pedagogika specjalna w Polsce u progu XXI wieku ( Jan Pańczyk ); 1. Rozwój pedagogiki specjlanej; 2. Dokonania w latach 1970-1996; 3. Współpraca z instytucjami krajowymi i zagranicznymi; 4. Stan polskiej pedagogiki specjalnej w końcu XX wieku; 5. Komu służy polska pedagogika specjalna?; 6. Słabości systemu kształcenia specjalnego; 7. Oczekiwania i perspektywy; Bibliografia; d) Kształcenie pedagogów specjalnych ( Jan Pańczyk ); 1. Wprowadzenie; 2. Osobowość pedagogów specjalnych; 3. Studia w ramach kierunku studiów pedagogika specjalna; 4. Studia poza kierunkiem studiów pedagogika specjalna; e) Zakres studiów na kierunku pedagogika specjlna ( Jan Pańczyk ); f) Kształcenie specjalne w polsce w końcu XX wieku; Część 3. Szczegółowe dziedziny pedagogiki specjalnej: a) Pedagogika osób z lekkim uposledzeniem umysłowym ( Janina Wyczesana ); b) Pedagogika osób z umiarkowanym, znacznym i głębokim upośledzeniem umyslowym ( Jolanta Lausch-Żuk ); c) Pedagogika niesłyszących i niedosłyszących - surdopedagogika ( Urszula Eckert ); d) Pdagogika niewidomych i niedowidzących ( Roman Ossowski ); e) Pedagogika dzieci głuchoniewidomych ( Tadeusz Majewski ); f) Pedagogika osób niesprawnością ruchową ( Barbara Szychowiak ); g) Pedagogika terapeutyczna dzieci przewlekle chorych ( Aleksandra Maciarz ); h) Pedagogika osób odmiennych somatycznie ( Barbara Jugowar ); i) Pedagogika osób z trudnościami w uczeniu się ( Władysław Pilecka ); j) Pedagogika osób z zaburzeniami mowy - logopedia ( Elżbieta Minczakiewicz ); k) Pedagogika dzieci z autyzmem i zespołami psychozopodobnymi ( Joanna Kruk-Lasocka ); l) Pedagogika osób ze sprzężonymi upośledzeniami ( Andrzej Twardowski ); ł) Pdagogika osób niedostowanych społecznie ( Bronisław Urban ); m) Pedagogiczne problemy funkcjonowania i opieki osób w starszym wieku ( Stanisław Kowalik ); n) Pedagogika dzieci zdolnych i uzdolnionych ( Eugeniusz Piotrowski ); Część 4. Wspólne problemy specjalnej opieki, edukacji i społecznego wsparcia: a) Problemy rehabilitacji i pomocy niepełnosprawnym w domu rodzinnym, przedszkolu i szkole ( Halina Borzyszkowska ); b) Problemy autonomii i integracji społecznej osób niepełnosprawnych w środowisku życia ( Władysław Dykcik ); c) Problemy poradictwa w procesie rewalidacji osób niepełnosprawnych ( Franciszek Wojciechowski ); d) Problemy rehabilitacji zawodowej i społecznej osób niepełnosprawnych ( Tadeusz Majewski ); e) Problemy podkultur młodzieżowych ( Teresa Sołtysiak ); f) Andragogika specjalna ( Jerzy Stochmiałek ); Aneks ( Piotr Potejko ): a) Instytucje rządowe, organizache pozarządowe i stowarzyszenia działające na rzecz osób niepełnosprawnych; b) Niepełnosprawni. Podstawowe uprawnienia i ulgi ( stan prawny na dzień 1 stycznia 2000 r. - MK )

Streszczenie: Wstęp; 1. Zagadnienia ogólne pedagogiki specjalnej; 1a. Pedagogika specjalna jako nauka; 1b. Problematyka kształcenia specjalnego w systemie oświaty PRL; 1c. Aspekty historyczne i metodologiczne pedagogiki specjalnej; Bibliografia; Rozdział 1. Pedagogikaniewidomych i nidowidzących: 1. Pojęcie ślepoty; 2. Przyczyny inwalidztwa wzrokowego; 2.1. Dane statystyczne dotyczące niewidomych; 3. Sytuacja niewidomych w aspekcie historycznym; 4. Wpływ braku wzroku na rozwój psychiczny dziecka; 5. Zjawiska specyficzne występujące w rozwoju dzieci niewidomych; 6. Potrzeby psychiczne a brak wzroku; 7. Poznawanie rzeczywistości przez niewidomych; 7.1. Zjawisko kompensacji zmysłów; 7.2. Kompensacyjna rola dotyku; 7.3. Teorie ujmowania dotykowego; 7.4. Kompensacyjna rola słuchu; 7.5. Drugi układ sygnałowy a proces kompensacji; 7.6. Wyobrażenia niewidomych; 7.6.1. Wyobrażenia słuchowe; 7.6.2. Wyobrażenia dotykowe i kinestetyczne; 7.6.3. Wyobrażenia zastępcze; 7.6.4. Wyobrażenia przedmiotów i przestrzeni u niewidomych; 8. Myślenie niewidomych a ich nauczanie; 9. Ćwiczenia specjalne kształcące dzieci niewidomych; 10. Ćwiczenia kompensacyjne; 11. Ćwiczenia korekcyjne; 12. Ćwiczenia orientacji dziecka niewidomego w przestrzeni; 12.1. Funkcje psychiczne ćwiczeń orientacyjnych; 12.2. Funkcje społeczne ćwieczeń orientacyjnych; 12.3. Funkcje fizyczne ( biologiczne ) ćwiczeń orientacyjnych; 12.4. Wartości psychologiczne ćwiczeń orientacyjnych; 12.5. Wartości dydaktyczne ćwiczeń orientacyjnych; 13. Wychowanie dzieci niedowidzących; 13.1. Pojęcie niedowidzenia; 13.2. Rozwój i stan współczesnej opieki nad dziećmi niedowidzącymi w Polsce; 14. Metody nauczania w polskim szkolnictwie dla dzieci niedowidzących; Bibliografia; Rozdział 2. Pedagogika głuchych: 1. Pojęcie głuchoty; 2. Problemy życia psychicznego głuchych; 2.1. Specyfika procesów poznawczych dziecka głuchego; 2.2. Specyfika psychologiczna procesów adaptacji społecznej głuchych; 3. Szkolnictwo dla dzieci głuchych; 3.1. Zakłady i szkoły specjalne; 4. Wychowanie dzieci głuchych w wieku przedszkolnym; 5. Metody nauczania mowy dzieci głuchych; 5.1. Systemy nauczania mowy; 5.2. Etapy nauczania mowy; 5.2.1. Okres przygotowawczy; 5.2.2. Nauczanie mowy dźwiękowej; 5.2.3. Odczytywanie mowy z ust; 5.2.4. Nauka czytania i pisania; 5.2.5. Pomoce stosowane w nauce mowy; Bibliografia; Rozdział 3. Pedagogika upośledzonych umysłow:; 1. Definicja upośledzenia umysłowego; 2. Charakterystyka upośledzenia umysłowego w stopniu lekkim; 3. Etiologia upośledzeń umysłowych i związane z nimi objawy kliniczne; 3.1. Oligofrenia pierwotna uwarunkowana czynnikami dziedzicznymi; 3.1.1. Choroby spowodowane przez szkodliwe geny; 3.1.2. Choroby wywołane aberracjami chromosomalnymi; 3.2. Oligofrenia wtórna; 3.2.1. Oligofrenia wtórna spowodowana przez czynniki wrodzone; 3.2.2. Oligofrenia wtórna spowodowana przez czynniki nabyte; 3.3. Oligofrenia spowodowana czynnikami endogennymi bądź egzogennymi; 3.4. Profilaktyka oligofrenii; 3.5. Z badań nad osobowością dzieci upośledzonych umysłowo; 4. Opieka wychowawcza nad dziećmi upośledzonymi umysłowo; 4.1. Rys historyczny; 4.2. Realizacja zadań szkoły specjalnej; 5. Selekcja i kwalifikacja uczniów do szkół specjalnych; 6. Cele wychowania i nauczania upośledzonych umysłowo; 7. Nauczanie początkowe w kształceniu specjalnym uczniów upośledzbonych umysłowo; 8. Nauczanie całościowe ( globalne ) przez stosowanie metody ośrodków pracy w szkolnictwie specjalnym; 9. Realizacja programu ośrodków pracy; 9.1. Zajęcia wstępne; 9.2. Obserwacja; 9.3. Kojarzenie; 9.4. Ekspresja; 9.4.1. Formy ekspresji stosowane w metodzie ośrodków pracy; 9.4.2. Ćwiczenia fizyczne jako forma ekspresji; 9.4.3. Czytanie i pisanie; 10. Zastosowanie metod warunkowania instrumentalengo w kształceniu dzieci upośledznych umysłowo; 11. Współdziałanie warunkowania instrumentalnego z metodą nauczania globalnego w szkołach; 12. Nauczanie problemowe w szkolnictwie dla upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim; 13. Funkcje nauczania problemowgo w rozwijaniu myślenia uczniów upośledzonych umysłowo; 14. Uwagi dotyczące programu rehabilitacji zawodowej uczniów upośledzonych umysłowo; 15. Wychowanie dzieci głębiej upośledzonych umysłowo; 15.1. Procesy poznawcze u dzieci głębiej upośledzonych umysłowo; 15.1.1. Wrażenia i spostrzeżenia; 15.1.2. Myślenie; 15.1.3. Komunikowanie się z otoczeniem; 15.1.4. Uwaga; 15.1.5. Pamięć; 15.1.6. Ruch; 16. Zagadnienie uczenia się jednostek głębiej upośledzonych umysłowo; 17. Podstawowe formy aktywności dziecka głębiej upośledzonego umysłowo; 17.1. Rozwój sprawności w życiu codziennym; 17.2. Formy działalności dziecka; 17.2.1. Samoobsługa; 17.2.2. Zabawa; 17.2.3. Działalność użytkowa; 17.2.4. Działalność ekspresyjno-plastyczna; 17.2.5. Działalność zabawowa, użytkowa i plastyczna głębiej upośledzonych; 18. Diagnoza pedagogiczna jednostek głębiej upośledzonych umysłowo; Rozdział 4. Pedagogika przewlekle chorych: 1. Choroba jako stresor, rola psychicznych mechanizmów obronnych w procesie leczenia; 1.1. Ograniczenie zaspokajania potrzeb przez choroby i kalectwa ( sytuacje frustrujące ); 1.2. Mechanizmy obronne w stanach frustracji; 2. Pojęcie stresu i jego związek z chorobą; 3. Zaburzenia psychosomatyczne; 3.1. Wpływ pobytu w szpitalu na stan psychiczny chorego; 4. Terapia wychowawcza chorych hospitalizowanych; 4.1. Potrzeby psychiczne dziecka a choroba; 5. Stany frustracji u dzieci chorych; 6. Wpływ kalectwa lub choroby na rozwój psychiczny dziecka; 7. Psychoterapia i jej rodzaje; 8. Formy terapii wychowawczej; 9. Nauczanie dzieci chorych w oddziale szpitalnym; Bibliografia; Rozdział 5. Reedukacja dzieci z trudnościami w uczeniu się: 1. Przyczyny trudności i niepowodzeń szkolnych; 1.1. Problem niepowodzeń szkolnych; 2. Nieharmonijny rozwój uczniów przyczyną trudności w nauce; 2.1. Wpływ zaburzonej analizy i syntezy wzrokowej na powstawanie trudności w nauce; 2.2. Opóźnienie rozwój funkcji słuchowych jako przyczyna trudności w nauce czytania i pisania; 2.3. Dysfunkcje myślenia jako przyczyna niepowodzeń szkolnych; 2.4. Zaburzenia lateralizacji; 2.5. Zaburzenia mowy; 3. Wpływ zaburzeń emocjonalnych na powstawanie niepowodzeń szkolnych; 4. Opóźnienie rozwoju ruchowego a trudności w nauce; 5. Trudności w nauce czytania i pisania w świetle dotychczasowych badań; 5.1. Pojęcie dysklesji i dysgrafii - główne kierunki badań tego zagadnienia; 6. Psychofizjologiczne i dydaktyczne problemy nauki czytania i pisania; 7. Praca korekcyjno-wyrównawcza z dziećmi wykazującymi trudności w czytaniu i pisaniu; 7.1. Organizowanie w Polsce pomocy dzieciom z trudnościami w nauce czytania i pisania; 8. Formy pracy korekcyjno-wyrównawczej; 9. Terapia zaburzeń percepcyjno-motorycznych w innych krajach; 10. Zasady i metody pracy korekcyjno-wyrównawczej; 10.1. Zasady prowadzenia zajęć z dziećmi; 11. Zadania nauczyciela prowadzącego pracę korekcyjno-wyrównawczą; 11.1. Metody pracy; Bibliografia; Indeks nazwisk

Streszczenie: Wstęp; 1. Zagadnienia ogólne pedagogiki specjalnej; 1a. Pedagogika specjalna jako nauka; 1b. Problematyka kształcenia specjalnego w systemie oświaty PRL; 1c. Aspekty historyczne i metodologiczne pedagogiki specjalnej; Bibliografia; Rozdział 1. Pedagogikaniewidomych i nidowidzących: 1. Pojęcie ślepoty; 2. Przyczyny inwalidztwa wzrokowego; 2.1. Dane statystyczne dotyczące niewidomych; 3. Sytuacja niewidomych w aspekcie historycznym; 4. Wpływ braku wzroku na rozwój psychiczny dziecka; 5. Zjawiska specyficzne występujące w rozwoju dzieci niewidomych; 6. Potrzeby psychiczne a brak wzroku; 7. Poznawanie rzeczywistości przez niewidomych; 7.1. Zjawisko kompensacji zmysłów; 7.2. Kompensacyjna rola dotyku; 7.3. Teorie ujmowania dotykowego; 7.4. Kompensacyjna rola słuchu; 7.5. Drugi układ sygnałowy a proces kompensacji; 7.6. Wyobrażenia niewidomych; 7.6.1. Wyobrażenia słuchowe; 7.6.2. Wyobrażenia dotykowe i kinestetyczne; 7.6.3. Wyobrażenia zastępcze; 7.6.4. Wyobrażenia przedmiotów i przestrzeni u niewidomych; 8. Myślenie niewidomych a ich nauczanie; 9. Ćwiczenia specjalne kształcące dzieci niewidomych; 10. Ćwiczenia kompensacyjne; 11. Ćwiczenia korekcyjne; 12. Ćwiczenia orientacji dziecka niewidomego w przestrzeni; 12.1. Funkcje psychiczne ćwiczeń orientacyjnych; 12.2. Funkcje społeczne ćwieczeń orientacyjnych; 12.3. Funkcje fizyczne ( biologiczne ) ćwiczeń orientacyjnych; 12.4. Wartości psychologiczne ćwiczeń orientacyjnych; 12.5. Wartości dydaktyczne ćwiczeń orientacyjnych; 13. Wychowanie dzieci niedowidzących; 13.1. Pojęcie niedowidzenia; 13.2. Rozwój i stan współczesnej opieki nad dziećmi niedowidzącymi w Polsce; 14. Metody nauczania w polskim szkolnictwie dla dzieci niedowidzących; Bibliografia; Rozdział 2. Pedagogika głuchych: 1. Pojęcie głuchoty; 2. Problemy życia psychicznego głuchych; 2.1. Specyfika procesów poznawczych dziecka głuchego; 2.2. Specyfika psychologiczna procesów adaptacji społecznej głuchych; 3. Szkolnictwo dla dzieci głuchych; 3.1. Zakłady i szkoły specjalne; 4. Wychowanie dzieci głuchych w wieku przedszkolnym; 5. Metody nauczania mowy dzieci głuchych; 5.1. Systemy nauczania mowy; 5.2. Etapy nauczania mowy; 5.2.1. Okres przygotowawczy; 5.2.2. Nauczanie mowy dźwiękowej; 5.2.3. Odczytywanie mowy z ust; 5.2.4. Nauka czytania i pisania; 5.2.5. Pomoce stosowane w nauce mowy; Bibliografia; Rozdział 3. Pedagogika upośledzonych umysłow:; 1. Definicja upośledzenia umysłowego; 2. Charakterystyka upośledzenia umysłowego w stopniu lekkim; 3. Etiologia upośledzeń umysłowych i związane z nimi objawy kliniczne; 3.1. Oligofrenia pierwotna uwarunkowana czynnikami dziedzicznymi; 3.1.1. Choroby spowodowane przez szkodliwe geny; 3.1.2. Choroby wywołane aberracjami chromosomalnymi; 3.2. Oligofrenia wtórna; 3.2.1. Oligofrenia wtórna spowodowana przez czynniki wrodzone; 3.2.2. Oligofrenia wtórna spowodowana przez czynniki nabyte; 3.3. Oligofrenia spowodowana czynnikami endogennymi bądź egzogennymi; 3.4. Profilaktyka oligofrenii; 3.5. Z badań nad osobowością dzieci upośledzonych umysłowo; 4. Opieka wychowawcza nad dziećmi upośledzonymi umysłowo; 4.1. Rys historyczny; 4.2. Realizacja zadań szkoły specjalnej; 5. Selekcja i kwalifikacja uczniów do szkół specjalnych; 6. Cele wychowania i nauczania upośledzonych umysłowo; 7. Nauczanie początkowe w kształceniu specjalnym uczniów upośledzbonych umysłowo; 8. Nauczanie całościowe ( globalne ) przez stosowanie metody ośrodków pracy w szkolnictwie specjalnym; 9. Realizacja programu ośrodków pracy; 9.1. Zajęcia wstępne; 9.2. Obserwacja; 9.3. Kojarzenie; 9.4. Ekspresja; 9.4.1. Formy ekspresji stosowane w metodzie ośrodków pracy; 9.4.2. Ćwiczenia fizyczne jako forma ekspresji; 9.4.3. Czytanie i pisanie; 10. Zastosowanie metod warunkowania instrumentalengo w kształceniu dzieci upośledznych umysłowo; 11. Współdziałanie warunkowania instrumentalnego z metodą nauczania globalnego w szkołach; 12. Nauczanie problemowe w szkolnictwie dla upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim; 13. Funkcje nauczania problemowgo w rozwijaniu myślenia uczniów upośledzonych umysłowo; 14. Uwagi dotyczące programu rehabilitacji zawodowej uczniów upośledzonych umysłowo; 15. Wychowanie dzieci głębiej upośledzonych umysłowo; 15.1. Procesy poznawcze u dzieci głębiej upośledzonych umysłowo; 15.1.1. Wrażenia i spostrzeżenia; 15.1.2. Myślenie; 15.1.3. Komunikowanie się z otoczeniem; 15.1.4. Uwaga; 15.1.5. Pamięć; 15.1.6. Ruch; 16. Zagadnienie uczenia się jednostek głębiej upośledzonych umysłowo; 17. Podstawowe formy aktywności dziecka głębiej upośledzonego umysłowo; 17.1. Rozwój sprawności w życiu codziennym; 17.2. Formy działalności dziecka; 17.2.1. Samoobsługa; 17.2.2. Zabawa; 17.2.3. Działalność użytkowa; 17.2.4. Działalność ekspresyjno-plastyczna; 17.2.5. Działalność zabawowa, użytkowa i plastyczna głębiej upośledzonych; 18. Diagnoza pedagogiczna jednostek głębiej upośledzonych umysłowo; Rozdział 4. Pedagogika przewlekle chorych: 1. Choroba jako stresor, rola psychicznych mechanizmów obronnych w procesie leczenia; 1.1. Ograniczenie zaspokajania potrzeb przez choroby i kalectwa ( sytuacje frustrujące ); 1.2. Mechanizmy obronne w stanach frustracji; 2. Pojęcie stresu i jego związek z chorobą; 3. Zaburzenia psychosomatyczne; 3.1. Wpływ pobytu w szpitalu na stan psychiczny chorego; 4. Terapia wychowawcza chorych hospitalizowanych; 4.1. Potrzeby psychiczne dziecka a choroba; 5. Stany frustracji u dzieci chorych; 6. Wpływ kalectwa lub choroby na rozwój psychiczny dziecka; 7. Psychoterapia i jej rodzaje; 8. Formy terapii wychowawczej; 9. Nauczanie dzieci chorych w oddziale szpitalnym; Bibliografia; Rozdział 5. Reedukacja dzieci z trudnościami w uczeniu się: 1. Przyczyny trudności i niepowodzeń szkolnych; 1.1. Problem niepowodzeń szkolnych; 2. Nieharmonijny rozwój uczniów przyczyną trudności w nauce; 2.1. Wpływ zaburzonej analizy i syntezy wzrokowej na powstawanie trudności w nauce; 2.2. Opóźnienie rozwój funkcji słuchowych jako przyczyna trudności w nauce czytania i pisania; 2.3. Dysfunkcje myślenia jako przyczyna niepowodzeń szkolnych; 2.4. Zaburzenia lateralizacji; 2.5. Zaburzenia mowy; 3. Wpływ zaburzeń emocjonalnych na powstawanie niepowodzeń szkolnych; 4. Opóźnienie rozwoju ruchowego a trudności w nauce; 5. Trudności w nauce czytania i pisania w świetle dotychczasowych badań; 5.1. Pojęcie dysklesji i dysgrafii - główne kierunki badań tego zagadnienia; 6. Psychofizjologiczne i dydaktyczne problemy nauki czytania i pisania; 7. Praca korekcyjno-wyrównawcza z dziećmi wykazującymi trudności w czytaniu i pisaniu; 7.1. Organizowanie w Polsce pomocy dzieciom z trudnościami w nauce czytania i pisania; 8. Formy pracy korekcyjno-wyrównawczej; 9. Terapia zaburzeń percepcyjno-motorycznych w innych krajach; 10. Zasady i metody pracy korekcyjno-wyrównawczej; 10.1. Zasady prowadzenia zajęć z dziećmi; 11. Zadania nauczyciela prowadzącego pracę korekcyjno-wyrównawczą; 11.1. Metody pracy; Bibliografia; Indeks nazwisk

Streszczenie: Od wydawcy; Wstęp; Rozdział 1. Ewolucja teorii i praktyka pedagogiki specjalnej: 1. Uwagi terminologiczne; 2. Aspekty historyczne pedagogiki specjalnej; 3. Ewolucja pedagogiki specjalnej; 4. Interdyscyplinarne aspekty pedagogiki specjalnej; 5.Pedagogika specjalna w aspekcie edukacyjnym; 6. Trendy rozowjowe we współczesnej pedagogice specjalnej; 6.1. Przedmiot zainteresowań i zakres pedagogiki specjalnej; 6.2. System kształcenia specjalnego; 7. Kształcenie specjalnej w polskim systemie edukacyjnym; 7.1. Rozwój praktyki i teorii pedagogiki specjalnej w Polsce; 7.2. Założenia współczesnego systemu kształcenia specjalnego w Polsce; 7.3. Kształcenie pedagogów specjalnych dla systemu integracyjnego; 8. Podstawy prawne funkcjonowania systemu kształcenia specjalnego w Polsce ( Wiesława Szczepaniak-Maleszka ); Rozdział 2. Resocjalizacja młodzieży niedostosowanej społecznie: 1. Pojęcie resocjalizacji; 2. Aspekt historyczny resocjalizacji nieletnich; 3. Wykolejenie społeczne; 4. Objawy wykolejenia społecznego młodzieży; 5. Przyczyny przestępczości; 6. Przestępczość nieletnich i formy jej zwalczania; 7. Cele i zasady wychowania resocjalizacyjnego; 8. Resocjalizacja w środowisku otwartym; 9. Resocjalizacja w zakładach poprawczych; 10. Resocjalizacja nieletnich w zakładach wychowawczych; 11. Współczesne trendy w pedagogice resocjalizacyjnej; 12. System opieki nad dziećmi i młodzieżą niedostosowaną społecznie; Rozdział 3. Rehabilitacja dzieci niewidomych i słabowidzących: 1. Budowa, funkcjonowanie i znaczenie narządu wzroku; 2. Dysfunkcje narządu wzroku; 3. Osoby niewidome i słabowidzące; 4. Stopień inwalidztwa wzroku a możliwości rehabilitacji pedagogicznej; 5. Przyczyny inwalidztwa wzroku; 6. Ewolucja sytuacji społęcznej i kształcenia niewidomych; 7. Wpływ braku wzroku na rozwój psychiczny dziecka; 8. Przegląd badań nad dziećmi słabowidzącymi; 9. Rehabilitacja pedagogiczna dzieci niewidomych i słabowidzących; 10. Stres i frustracja w życiu dziecka z inwalidztwem wzroku; 11. Elementy specjalne kstzałcenia niewidomych i słabowidzących; 11.1. Pismo punktowe L. Braille'a; 11.2. Zasada poglądowości w nauczaniu niewidomych; 11.3. Wskazówki metodyczne; 11.4. Ćwiczenia kompensacyjne, korekcyjne i orientacyjne w kształceniu niewidomych; 12. Uwarunkowania efektywności rehabilitacji uczniów niewidomych; 13. Uwarunkowania efektywności uczniów słabowidzących; 14. Problemy integracyjnego kstzałcenia uczniów niewidomych i słabowidzących; 15. Rehabilitacja zawodowa niewidomych i słaobowidzących; Rozdział 4. Rehabilitacja dzieci niesłyszących i słabosłyszących: 1. Pojęcie głuchoty; 2. Głuchota a rozwój psychiczny dziecka; 3. Specyfika proceesów poznawczych u dziecka z uszkodzonym słuchem; 4. Specyficzne warunki kształtowania mowy dzieci niesłyszących; 5. Problematyka nauczania i wychowania dzieci niesłyszących; 6. Rozwój szkolnictwa dla dzieci niesłyszących; 7. Wychowanie dziecie niesłyszących w wieku przedszkolnym; 8. Metody nauczanie mowy dzieci niesłyszących; 9. Współczesne tendencje w rehabilitacji dzieci niesłyszących i słabosłyszących; 10. System fonogestów jako klucz do rozumienia mowy oralnej i tekstu przez dzieci niesłyszące; 11. Perspektywy rehabilitacji niesłyszących; Rozdział 5. Rehabilitacja dzieci upośledzonych umysłowo: 1. Definicja upośledzenia umysłowego; 2. Profilaktyka w zakresie upośledzenia umysłowego; 3. Z badań nad osobowością dzieci upośledzonych umysłowo; 4. Opieka wychowawcza nad dziećmi upośledzonymi umysłowo; 5. Realizacja zadań szkoły specjalnej; 6. Kwalifikacja uczniów do szkół specjalnych; 7. Cele wychowania i nauczania upośledzonych umysłowo; 8. Nauczanie początkowe w kształceniu specjalnym uczniów upośledzonych umysłowo; 9. Nauczanie całościowe ( globalne ) przez stosowanie metody ośrodków pracy; 10. Realizacja metody ośrodków pracy; 10.1. Zajęcia wspólne; 10.2. Obserwacja; 10.3. Kojarzenie; 10.4. Ekspresja; 11. Fomry ekspresji stosowane w metodzie ośrodków pracy; 11.1. Ćwiczenia fizyczn jako forma ekspresji; 11.2. Czytanie i pisanie; 12. Zastosowanie metod warunkowania instrumentalnego w kształceniu dzieci upośledznych umysłowo; 13. Współdziałanie warunkowania instrumentalnego z metodą nauczania globalnego w szkołach specjalnych; 14. Nauczanie problemowe w szkolnictwie dla upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim; 15. Funkcje nauczania problemowego w rozwijaniu myślenia uczniów upośledzonych umysłowo; 16. Uwagi dotyczące rehabilitacji zawodowej uczniów upośledzonych umysłowo; Rozdział 6. Terapia wychowawcza dzieci hospitalizowanych i niepełnosprawnych ruchowo: 11. Ograniczenia zaspokajania potrzeb przez choroby i dysfunkcje sprawności fizycznej; 2. Pojęcie stresu i jego związek z chorobą; 3. Wpływ choroby i niepełnosprawności ruchowej na stan psychiczny dziecka; 4. Mózgowe porażenie dziecięce jako rodzaj niepełnosprawności; 4.1. Objawy, rodzaje, terapia; 4.2. Epidemiologia mózgowego porażenia dziecięcego; 5. Choroba reumatyczna jako problem medyczno-pedagogiczny; 6. Cele i formy terapii wychowawczej; 7. Nauczanie dzieci w szkole szpitalnej; Rozdział 7. Korekcja fragmentarycznych deficytów rozwojowych utrudniających dzieciom uczenie się: 1. Zjawisko fragmentarycznych deficytów rozwojowych; 2. Przyczyny trudności i niepowodzeń szkolnych; 3. Nieharmonijny rozwój uczniów przyczyną trudności w uczeniu się; 4. Opóźnienie rozwoju funkcji słuchowych jakoprzyczyna trudności w nauce czytania i pisania; 5. Dysfunkcje myślenia jako przyczyna niepowodzeń w nauce; 6. Zaburzenia lateralizacji jako przyczyna trudności w uczeniu się; 7. Zaburzenia mowy a trudności w uczeniu się; 8. Wpływ zaburzeń emocjonalnych na powstawanie niepowodzeń szkolnych; 9. Opóźnienie rozwoju ruchowego a trudności w nauce; 10. Organizowanie w Poslce pomocy dzieciom z trudnościami w czytaniu i pisaniu; 11. Terapia zaburzeń percepcyjno-motorycznych w innych krajach; 12. Zasady pracy korekcyjno-wyrównawczej z dziećmi; 13. Zasady działań korekcyjnych; 14. Zadania nauczyciela prowadzącego pracę korekcyjno-wyrównawczą; Rozdział 8. Pomoc logopedyczna w procesie rehabilitacji: 1. Koncepcje logopedii i jej specjalizacje zawodowe; 2. Rozwój logopedii w Polsce; 3. Opieka logopedyczna w Polsce; 4. Rozwój mowy - przyczyny jej zaburzeń; 5. Proces rehabilitacji logopedycznej; 6. Funkcje pomocy logopedycznej dzieciom upośledzonym umysłowo; 7. Metody pracy logopedycznej; 7.1. Ćwiczenia stosowane na etapie przygotowawczym do opanowania prawidłowej mowy; 7.2. Metody wywoływania dźwięków; 7.3. Utrwalanie dźwięków; 8. Ogólne zasady metodyczne; 9. Efekty rehabilitacji mowy; 10. Rehabilitacja logopedyczna dzieci z uszkodzonym słuchem; Rozdział 9. Kształcenie specjalne dzieci wybitnie zdolnych: 1. Cechy wyróżniające uczniów zdolnych; 2. Problem kształcenia uczniów zdolnych w Polsce; 3. Wybrane formy pracy z uczniami zdolnymi w Europie; Aneksy: 1. Szkolnictwo specjalne w Polsce w latach 1980-1995 ( Rocznik Statystyczny GUS 1995 ); 2. Szkolnictwo specjalne w Polsce w roku szkolnym 1994/95 według rodzaju niepełnosprawności uczniów ( Rocznik Statystyczny GUS 1995 ); 3. Zarządzenie nr 9 Ministra Eduakcji Narodowej z dnia 7 czerwca 1996 r. w sprawie ramowych planów nauczania w publicznych specjalnych szkołach podstawowych oraz zasadniczych i średnuch zawodowych; 4. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 1997 r. w sprawie zasad organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży dla dzieci i mlodzieży upośledzonych umysłowo w stopniu głębokim; 5. Deklaracja Praw Dziecka uchwalona jednomyślnie przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 20 listopada 1959 roku; 6. Dekalracja Praw Osób Upośledzonych Umysłowo. Rezolucja 2856 (XXVI) przyjęta przez Zgromadzenie Oólne ONZ w dniu 20 grudnia 1971; 7. Deklaracja Praw Osób Niepełnosprawnych. Rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ z dnia 9 grudnia 1975; 8. Konwencja o Prawach Dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 20 listopada 1989 roku; 9. Ustawa z dnia 21 września 1990 roku o Ratyfikacji Konwencji o Prawach Dziecka, przyjętej przez Zgromadzenie Oólne ONZ w dniu 20 listopada 1989 roku; 10. Podstawowe Zasady Dotyczące Wyrównywania Możliwości Rozwojowych Osób Niepełnosprawnych, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 20 grudnia 1993 roku; Bibliografia

Niezbędna pomoc dla studentów kierunków pedagogicznych nauczycieli i innych pracowników oświaty

Streszczenie: Wstęp; 1. Wybrane cytaty z raportów edukacyjnych i prac pedagogicznych; 1.1. Uczyć się, aby być; 1.2. Edukacja narodowym priorytetem; 1.3. Holmes group the tomorrow's teachers; 1.3.1. Główne kierunki doskonalenia systemu edukacji w Polsce; 1.4. Raport na temat polityki edukacyjnych w Polsce, OECD; 1.5. Zalecenie dotyczące sytuacji personelu nauczającego, UNESCO; 1.6. Wincenty Okoń; 1.7. Czesław Kupisiewicz; 1.8. Henryka Kwiatkowska; 1.9. Józef Kuźma; 1.10. Zygmunt Wiatrowski; 1.11. Stefan Wołoszyn; 1.11.1. Nauczyciele nauczycieli (S. Wołoszyn, A. Mońka-Stanikowa, K. Kuligowska, A. A. Kotusiewicz, H. Kwiatkowska); 1.11.2. "Lubelski Rocznik Pedagogiczny" (M. Cackowska, Raport Komisji Wniskowej); 1.11.3. Kształcenie i dokształcanie nauczycieli (A. M. Tchorzewski, B. Ratuś); 1.11.4. System kształcenia i doskonalenia nauczycieli (J. Rutkowiak); 1.11.5. Z pogranicza idei i praktyki edukacji nauczycielskiej (J. Niemiec, B. Golińska, A. Rozłucka); 1.11.6. Niektóre aspekty porównawcze edukacji nauczycielskiej (Z. Łomny, B. Kraus); 1.11.7. Szkoła i nauczyciel a integracja Europy (M. Łobocki, B. Krzesińska); 1.11.8. System pedagogicznego kształcenia, dokształcania i doskonalenia nauczycieli (Z. Żukowska, A. Łukawska, J. Kędzierska, E. Marcjan); 1.11.9. Akademicka edukacja nauczycieli (A. M. Tchorzeski, K. Duraj-Nowakowa, A. Rumiński); 1.11.10. Kształcenie pedagogiczne studentów uniwersytetów i wyższych szkół pedagogicznych (J. Kedzierska, K. Polak, P. Szymanowicz, T. Wojtasińska); 1.11.11. Drogi i bezdroża kształcenia nauczycieli w Polsce (S. Kaczor, Z. Wiatrowski, S. M. Kwiatkowski); 1.11.12. C. Banach, J. Jarowiecki, B. J. Nowecki, Edukacja nauczycielska w uniwersytetach i wyższych szkołach pedagogicznych w roku akademickim 1994/1995, Raport; 1.11.13. System kształcenia pedagogów specjalnych. Ciągłość i możliwości zmian (Z. Sękowska, C. Kossakowski); 1.11.14. Nauczyciel szkoły zawodowej w integrującej się Europie (R. Ossowski, S. Kaczor); 1.11.15. Demokracja a oświata, kształcenie i wychowanie (T. Hejnicka-Brzezwińska, H. Kwiatkowska); 1.11.16. Problemy przygotowania zawodowego nauczycieli w Europie Środkowej (J. Kedzierska, K. Burtny, W. Goriszowski, J. Półturzycki, Z. Żukowska); 1.11.17. Dylematy edukacji zawodowej w końcu XX wieku (F. Szlosek, E. Goźlińska, W. M. Francuz); 1.12. Ryszard Pachociński; 1.13. Tadeusz Wiloch; 1.14. Bogumiła Kwiatkowska-Kowal; 1.15. Allen T. Pearson; 1.16. Jerzy Stochmiałek; 1.17. Czesław Banach; 2. Refleksje i wnioski; Literatura cytowana; Inne prace na temat edukacji nauczycielskiej