Streszczenie: Część 1. Teorie wychowania: Wstęp ( Bogusław Śliwerski ); Rozdział 1. Istota i przedmiot badań teorii wychowania ( Bogusław Śliwerski ); 1.1. Typologia teorii i badań naukowych; 1.2. Naukowa i potoczna teoria wychowania; 1.3. Relacje między teorią wychowania a pedagogiką ogólną; 1.4. Teoria wychowania jako przedmiot kształcenia akademickiego; 1.5. Teoria wychowania w innych krajach; Rozdział 2. Cztery orientacje badawcze w teoriach wychowania ( Bogusław Śliwerski ); 2.1. Orientacja socjologiczna; 2.2. Orientacje normatywne; 2.2.1. Orientacja normatywmo-ideologiczna; 2.2.2. Orientacja normatywno-filozoficzna; 2.3. Orientacja psychologiczna; 2.4. Orientacja eklektyczna; Rozdział 3. Bdania porównawcze teorii wychowania ( Bogusław Śliwerski ); 3.1. Bezzałożeniowa rekonstrukcja teorii wychowania; 3.2. Krytyka hermeneutyczna teorii wychowania; 3.3. Badania porównawcze teorii wychowania; Rozdział 4. Nowe kategorie pojęciowe współczesnej teorii wychowania ( Krzysztof Rubacha ); 4.1. Ambiwalencja - kulturowy kontekst wychowania; 4.2. Decentracja - społeczny kontekst wychowania; 4.3. Tożsamość - rozwojowy kontekst wychowania; Rozdział 5. Kultura popularna jako czynnik socjalizacji ( Zbyszko Melosik ); 5.1. Kultura konsumpcji; 5.2. Kultura instant; 5.3. Prymat zmiany i szybkiego życia; 5.4. Koniec ideałów - triumf codzienności; 5.5. Poczucie mocy i rekonstrukcja wolności; 5.6. Kultura upozorowania; 5.7. Kultura kultu ciała i seksualności; 5.8. Amerykanizacja; 5.9. Globalny nastolatek; 5.10. Generacja X; 5.11. Kult sukcesu; 5.12. Wychowanie - w którą stronę?; Bibliografia; Część 2. Szkoła - kształcenie - nauczyciel: Wstęp ( Bogusława Dorota Gołębniak ); Rozdział 1. Szkoła wspomagająca rozwój ( Bogusława Dorota Gołębniak ); 1.1. Między adaptacją a emancypacją. Szkoła XX wieku; 1.1.1. Przesunięcie progresywistyczne; 1.1.2. Modele szkoły współczesnej; 1.2. W kierunku szkoły jako organizacji uczącej się; Rozdział 2. Program szkolny ( Bogusława Dorota Gołębniak ); 2.1. Podejście do programu szkolnego; 2.1.1. Filozoficzne i psychologiczne podstawy podejścia behawiorystycznego; 2.1.2. Filozoficzne i psychologiczne podstawy podejścia humanistycznego; 2.1.3. Filozoficzne i psychologicnze podstawy podjeścia konstruktywisytycznego; 2.2. Definiowanie programu szkolnego; 2.3. Kreowanie programu szkolnego; 2.3.1. Dwie orientacje; 2.4. Wzorzec programu szkolnego; 2.5. Implementacja programu szkolnego jako proces zmiany; 2.5.1. Ewolucyjnie czy rewolucyjnie?; 2.5.2. Centralnie czy lokalnie?; 2.5.3. Nauczyciele a reformy programu; 2.6. Ewaluacja programu szkolnego; 2.7. Europejski kontekst zmiany programu szkolnego; 2.7.1. Trendy; 2.7.2. Edukacyjne tradycje : bariera zmiany czy źródło kulturowej rewitalizacji?; 2.7.3. Zróżnicowanie kultury politycznej i kontroli nad edukacją; 2.8. Zmiany programu szkolnego w Polsce po 1989 r.; Rozdział 3. Nauczanie i uczenie się w klasie ( Bogusława Dorota Gołębniak ); 3.1. Nauczanie jako współtworzenie programu; 3.2.Style nauczania; 3.2.1. Styl zamknięty ( formalny, frontalny ); 3.2.2. Styl ramowy ( zindywidualizowany ); 3.2.3. Styl negocjacyjny; 3.3. Cele kształcenia; 3.3.1. Rodzaje celów; 3.3.2. Spór o cele operacyjne. Taksonomie a intencje; 3.4. Wzory uczenia się. Strategie nauczania; 3.4.1. Wzory behawioralne. Sytuacje zadaniowe i informacje zwrotne; 3.4.2. Wzory procesualno-poznawcze. Strategia przyswajania, przetwarzania i produkowania infromacji; 3.4.3. Synergia. Uczenie się we współpracy; 3.4.4. Całościowe uczenie się. Strategie wspierania rozwoju osoobwego; 3.5. Planowanie pracy z uczniem; 3.5.1. Rodzaje i poziomy; 3.5.2. Konspekty i scenariusze zajęć; 3.5.3. Animacja przestrzeni; 3.5.4. Materiały edukacyjne; 3.5.5. Korzystanie z technologii informacyjnej; 3.6. Doskonalenie nauczania poprzez badanial 3.6.1. Refleksyjny nauczyciel; 3.6.2. Badania w klasie; Rozdział 4. Egzaminy i ocenianie szkolne ( Bogusława Dorota Gołębniak ); 4.1. Ustalenia definicyjne; 4.2. Przesłanki i zmiany oceniania; 4.3. Centralizacja. Upolityczneinie dyskursu oceniania; 4.4. Ocenianie zewnętrzne; 4.4.1. Trafność i rzetelność jako kontrola i gwarancja jakości oraz inne problemy związane z ocenianiem zewnętrznym; 4.4.2. Znaczenie oceniannia zewnętrznego dla doskonalenia nauczania; 4.5. Ocenianie wewnątrzszkolne; 4.5.1. Podejścia do oceniania wewnątrzszkolnego; 4.5.2. Konwencjonalne techniki oceniania; 4.5.3. Niekonwencjonalne techniki oceniania; Rozdział 5. Szkolne środowisko uczenia się ( Mariola Chomczyńska-Rubacha ); 5.1. Kultura i organizacja szkoły; 5.2. Język i wzorce porozumiewania się w klasie szkolnej; 5.2.1. Specyfika porozumiewania się w klasie szkolnej; 5.2.2. Porozumiewanie się emocjonalne w klasie szkolnej; 5.2.3. Rozwojowy i socjalizacyjny kontekst komunikacji w klasie szkolnej; 5.3. Ład i dyscyplina jako element kultury szkoły; 5.4. Motywacyjne funkcje szkolnego środowiska uczenia się; 5.4.1. Wzbudzanie dysonansu poznawczego; 5.4.2. Wzbudzanie procesu rekonstruowania wiedzy osobistej uczniów; 5.4.3. Wzbudzanie motywacji osiągnięć; 5.4.4. Społeczne mechanizmy wzbudzania motywacji; Rozdział 6. Agresja i przemoc w szkole ( Janusz Surzykiewicz ); 6.1. Terminologia; 6.2. Podstawy teoretyczne badań i ich implikacje; 6.2.1. Bliższa charakterystyka wybranej teorii; 6.2.2. Stoswane podejście badawcze do agresji i przemocy w szkole; 6.3. Rozpowszechnianie i jakość zjawiska; 6.3.1. Dynamika i cechy zmian w opiniach nauczycieli; 6.3.2. Płeć i wiek a nasilenie przejawiania agresji/przemocy; 6.3.3. Typy doświadczeń uczniów z agresją/przemocą; 6.3.4. Zjawisko agresji i przemocy a typ szkoły; 6.4. Szkolny kontekst socjalizacji: kultura szkoły; 6.4.1. Kultura szkoły; 6.5. Pozaszkolne konteksty socjalizacyjne; 6.6. Szkoła - arena czy generator zachowań przemocowych; 6.7. Prewencja; 6.8. Sugestie i oceny; Rozdział 7. Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu ( Robert Kwaśnica ); 7.1. Czy możliwe jest pełne przygotowanie zawodowe nauczyciela?; 7.1.1. Teza; 7.1.2. Uzasadnienie; 7.1.3. Konkluzja; 7.2. Jakich kompetencji potrzebuje nauczyciel?; 7.2.1. Kompetnecje praktyczno-moralne; 7.2.2. Kopetencje techniczne; 7.2.3. Przygotowanie zawodowe; 7.3. Na czym polega rozwój zawodowy nauczyciela?; 7.4. Jaki jest dziś polski nauczyciel?; 7.5. Co to znaczy: wspomagać nauczycieli w rozwoju?; Bibliografia; Część 3. Aktualne problemy oświaty: Wstęp ( Bogusław Śliwerski ); Rozdział 1. Edukacja a stratyfikacja społeczna ( Zbyszko Melosik ); 1.1. Merytokratyczna koncepcja edukacji i społeczeństwa; 1.2. Kredencjalizm : krytyka liberalnej interpretacji roli dyplomów; 1.3. Koncepcje rozwiązania problemu dostępu do edukacji wyższej; 1.3.1. Akademiccy tradycjonaliści; 1.3.2. Zorientowani na rynek; 1.3.3. Utylitarni instruktorzy; 1.3.4. Liberalni merytokraci; 1.3.5. Zwolennicy dostępu; 1.4. Akademickie " przeedukowanie " i inflacja dyplomów. Stratyfikacja społeczna a stratyfikacja uniwersytetów; Rozdział 2. Główne tendecje w zakresie struktur i funkcjonowania systemów edukacyjnych na świecie ( Mirosława Cylkowska-Nowak ); 2.1. Systemy edukacji na świecie - wybrane aspekty terminologiczne, historyczne i strukturalne; 2.2. Modele i formy realizacji szkonictwa obowiązkowego; 2.3. Szkolnictwo średnie II stopnia - podobieństwa i różnice; 2.4. Tendecje w zakresie struktur i modeli szkolnictwa wyższego; Rozdział 3. Reformowanie oświay w Polsce ( Bogusław Śliwerski ); 3.1. Rodzaje reform oswiatowych w III RP ze wsględu na ich źródło; 3.1.1. Uspołecznienie oświaty; 3.2. Typologia reform oświatowych w III RP ze względu na ich zakres i jakość zmian; 3.2.1. Reformy naprawcze; 3.2.2. reformy modernizacyjne; 3.2.3. Reformy strukturalne; 3.2.4. Reformy systemowe; 3.3. Nowy ustrój szkolny; 3.4. Wdrażanie reformy oświatowej; Bibliografia; Indeks osób; Indeks rzeczowy; O Autorach